نامگذاری و انتخاب شعار برای سال جدید بیش از دو دهه است به شکل سنت، همه ساله توسط مقام معظم رهبری تکرار می‌شود، مطابق قانون اساسی ترسیم و ابلاغ سیاست‌های کلی نظام توسط رهبر انقلاب انجام می‌شود. انتخاب شعار و نامگذاری سال‌های مختلف یکی از شیوه‌های ترسیم جهت‌گیری کلی نظام و مسيولان است. مقام معظم رهبری سال 1400 را در ادامه شعارهای اقتصادی یک دهه اخیر به ویژه ((جهش تولید))، ((تولید، پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها)) نامگذاری کردند و شعار سال 1400 نیز به اهمیت تولید در شرایط کنونی کشور اشاره دارد.
تحریم‌های ظالمانه و نامهربانی‌های همیشگی برخی از کشورها از دغدغه‌های مهم این روزهای مسيولان است، اما با تفکر و تامل بر شعار سال جاری می‌توان دریافت که مقام معظم رهبری با اشاره بر تولید این نکته را گوش‌زد کردند که اگرچه احتمال دارد به واسطه تحریم‌های خصمانه، تولید کشور با پیامدهایی همراه باشد، اما مسيولان باید در راستای جهش تولید با تمام توان حرکت کنند و در این مسیر موانع را از سر راه بخش تولیدی اقتصاد رفع کرده و حمایت‌های قانونی حداکثری را شامل بخش تولیدی کشور کنند.
در راستای فرمایشات مقام معظم رهبری تمامی دستگاه‌ها و مسيولان باید با تمام توان و پتانسیل‌ها در این مسیر حرکت کنند. پرسشی که مطرح می‌شود این است که بازارسرمایه چطور می‌تواند در این مسیر به طور موثر قدم بردارد؟
شورای عالی بورس به عنوان عالی‌ترین رکن بازار اوراق بهادار کشور که تصویب سیاست‌های کلان این بازار را بر عهده دارد به همراه سازمان بورس و اوراق بهادار که به قانون‌گذاری و نظارت بر این بازار مشغول است به عنوان دو رکن اصلی این بازار می‌توانند نقش با اهمیتی را در تحقق شعار سال داشته باشند. از جمله فعالیت‌هایی که ارکان بازار سرمایه می‌توانند در راستای تحقق شعار سال به آن بپردازند؛ به دو مورد زیر باید توجه ویژه شود:
تامین مالی از طریق بازار سرمایه
همانطور که اشاره شد؛ در سلسله نامگذاری سال‌ها، بحث تولید و حرکت اقتصاد کشور در مسیر و چارچوب سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی به عنوان یک راهکار خنثی سازی تحریم‌ها و همچنین بهبود شرایط اقتصادی کشور مورد توجه است. در واقع به نظر می‌رسد نگاه به سمت تولید و تامین مالی بخش تولیدی اقتصاد باید پر رنگ و قابل توجه باشد. به همین منظور، تولید می‌تواند در راستای تامین مالی و تجهیز منابع نگاهی به بازار سرمایه نیز داشته باشد. تامین مالی از طریق بازار سرمایه می‌تواند به طرق مختلفی صورت بگیرد که در زیر به آن‌ها اشاره خواهد شد.
پذیره نویسی شرکت‌ها
پذیره‌نویسی از جمله روش‌های تامین مالی شرکت‌ها است؛ در فرآیند پذیره‌نویسی مشارکت مردم، ضمن مردمی‌سازی بخشی از اقتصاد سبب ورود نقدینگی به مجموعه شده و در نتیجه سبب تسریع در شروع فعالیت یا ادامه فعالیت به نحو اثر بخش برای شرکت می شود. ارکان بازار سرمایه می‌توانند با تسهیل قوانین مربوطه موانع را از سر راه شرکت‌های تولیدی جهت پذیره‌نویسی بردارند و با حمایت خود سبب کمک به ورود جریان نقدینگی در شرکت تولیدی شوند که این امر سبب افزایش بهره‌وری آن‌ها می‌شود. همچنین جذب نقدینگی در پذیره نویسی‌ها، ضمن ایجاد یک کانال مالی هدفمند، از ورود منابع مالی به بازارهای غیر مولد و سفته‌بازی جلوگیری می کند.
افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی
افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی سبب تزریق جریان نقدینگی در شرکت خواهد شد. ارکان بازار سرمایه با آسان‌سازی مقررات مربوطه به افزایش سرمایه می‌توانند کمک شایانی به شرکت‌های تولیدی کنند. افزایش نقدینگی حاصله سبب به ثمر نشستن طرح‌های توسعه شرکت‌های تولیدی و گستردگی فعالیت خواهد شد. علاوه بر این با افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، هزینه تامین مالی شرکت‌ها نیز کاهش چشمگیری خواهد داشت.
عرضه اولیه شرکت‌ها
عرضه اولیه شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار تهران و یا فرابورس ایران جذابیت‌های خاص خود را برای شرکت‌ها دارد. از دو دید می‌توان به این جذابیت‌ها نگریست. نگاه اول جذابیت برای سهامداران فعلی شرکت است. بر فرض مثال اگر یک شرکت تولیدی مالکیت یک شرکت تولیدی دیگر را بر عهده داشته باشد با عرضه این شرکت فرعی در بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران؛ زمینه ورود نقدینگی به شرکت اصلی فراهم خواهد شد و از این نقدینگی می‌تواند در فعالیت اصلی خود و دیگر پروژه‌ها و طرح‌های تولیدی شرکت اصلی استفاده نماید که این امر افزایش فعالیت و پیشرفت شرکت را به همراه خواهد داشت؛ همچنین با پذیرش شرکت فرعی در بورس تسهیل در فروش مابقی سهام تحت تملک به صورت مزیتی برای شرکت اصلی خواهد بود. نگاه بعدی جذابیت برای شرکت عرضه شده است.
شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و یا فرابورس ایران از مزایایی بهره‌مند هستند؛ از جمله صدور اوراق مشارکت و گواهی سپرده و یا مهم‌تر از آن معافیت مالیاتی که شامل آن‌ها می‌شود. این مزایا سبب افزایش درآمد، پیشرفت و گسترش فعالیت شرکت تولیدی خواهد شد. با توجه به اهمیت‌های ذکر شده در عرضه‌های اولیه ارکان بازار سرمایه باید شرایطی را مهیا سازند که شرکت‌ها جهت پذیرش در بورس و عرضه اولیه درگیر فرآیندهای زمان‌بر اداری نگردند و در کوتاه‌ترین زمان ممکن نقدینگی وارد شرکت شود.
نکته بسیار با اهمیت با توجه به مطالب ذکر شده اعتمادسازی نسبت به بازار سرمایه می‌باشد. ارکان بازار سرمایه با وضع قوانین مناسب جهت حمایت از حقوق سهامداران به خصوص سهامداران خرد سبب اعتمادسازی نسبت به بازار سرمایه خواهند شد. اگر مردم نسبت به بازار سرمایه اطمینان خاطر پیدا نمایند اشتیاق به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه افزایش پیدا خواهد کرد که این امر سبب مشارکت در تامین مالی شرکت‌های تولیدی خواهد شد و به طبع به رشد و شکوفایی شرکت‌های تولیدی کمک شایانی خواهد کرد.
تعیین ضوابط و مقرراتی دقیق و هدفمند در بورس کالا
مطابق قانون، شرکت‌های تولیدی موظف‌اند بخشی از تولید خود را در بورس کالا عرضه کنند. ارکان بازار باید به نحوی ضوابط خرید و فروش محصولات را در بورس کالا تعیین کنند که علاوه بر شفافیت قیمت‌ها، دست دلالان از این بازار کوتاه شده و تولیدکنندگان محصولات خود را به طور مستقیم به مصرف‌کنندگان واقعی عرضه کنند.
حذف دلالان در بورس کالا سبب خواهد شد که بهای تمام شده شرکت‌های تولیدی خریدار در بورس کالا کاهش یابد و همین طور وضع نرخ واقعی محصولات سبب افزایش درآمد شرکت‌های تولیدی فروشنده در بورس کالا خواهد شد که ثمره این اتفاق برای شرکت‌های تولیدی در گام نخست کاهش بهای تمام شده و سپس افزایش سودآوری خواهد بود.
با توجه به مطالب مورد اشاره می‌توان دریافت که بازار سرمایه در تحقق شعار ((تولید، پشتیبانی‌ها، مانع زدایی‌ها)) سهم پر رنگی خواهد داشت و عملکرد آن اهمیت به سزایی دارد. تامین مالی از بازار سرمایه یکی از بهترین روش‌های تامین مالی است. در تامین مالی از طریق بازار سرمایه مبالغ اندک اشخاص جمع‌آوری شده و در بخش تولیدی کشور سرمایه‌گذاری خواهد شد.
در این روش تامین مالی آحاد مردم به طور غیر مستقیم در تولید نقش خواهند داشت و یکی از اهداف مهم اقتصاد مقاومتی که مردمی سازی اقتصاد است، اجرایی خواهد شد. از این رو ارکان بازار سرمایه باید با تدابیر مثبت بستر مناسب برای فعالیت‌های تامین مالی و اعتمادسازی نسبت به بازار سرمایه را فراهم آورند و سرمایه‌های راکد و خرد را به سمت بخش تولیدی سوق دهند؛ همچنین ارکان بازار نباید از اهمیت بورس کالا برای شرکت‌های تولیدی غافل بماند. به همین علت قوانین و مقررات وضع شده در بورس کالا را باید با هدف رفع موانع از سر راه شرکت‌های تولیدی و پشتیبانی از آن‌ها وضع کنند.
*رضا نادری، کارشناس بازار سرمایه
