به گزارش تابناک اقتصادی؛ در دومین روز هفته (یکشنبه 6 خردادماه 1403) نماگر‌های بازار سرمایه بازهم به رنگ قرمز درآمدند و در نهایت شاخص کل بورس با کاهش 19432 واحد معادل 0.93 درصد به سطح 2 میلیون و 79 هزار واحد رسید. این در حالی است که روز گذشته نیز شاخص کل با افت 15661 واحدی روبرو شده بود. فعالان بازار در شرایطی روز‌های منفی شاخص را تجربه می‌کنند که از هفته گذشته به دلیل شرایط اضطراری حادث گشته با دو روز تعطیلی بورس روبه رو شد و دامنه نوسان معاملات سهام نیز به مثبت و منفی 2 درصد کاهش یافت و همچنان این محدودیت تداوم دارد؛ بنابراین با ریزش امروز نماگر کل بورس، در مجموع از ابتدای سال تا به امروز از 40 روز کاری بازار سرمایه، 23 روز منفی برای بورس به ثبت رسیده است و سهامداران نظاره گر روز‌های منفی در بورس بوده اند.
اما چرا بازار سهام هنوز به پایان بهار نرسیده، روز‌های پاییزی را تجربه می‌کند و حال و روز سهامداران چنگی به دل نمی‌زند؟ این سوالی است که از شاهین شایان‌آرانی، تحلیلگر بازار سرمایه پرسیدیم و در پاسخ به خبرنگار تابناک اظهار داشت: این روندی است که بازار را به سمت پایین برده است و این روند به گونه‌ای است که ممکن است یک روز با رشد شاخص همراه شود و روز دیگر با ریزش؛ اما شاخص بورس با شیب به سمت پایین مواجه است.
وی در خصوص دلایل این روند گفت: در حال حاضر فضای اقتصادی با یک نوع ریاضت مالی و اقتصادی روبروست؛ بنابراین در این شرایط ریاضتی با محدودیت‌ها و کنترل‌های ارزی و مالی مواجهیم که البته لازم است و باید اجرا شود. چراکه سیاست گذار به دنبال مهار رشد نقدینگی و تورم در اقتصاد کشور است. در نتیجه این سیاست بر شاخص‌های عملکردی شرکتی‌های پذیرتفه شده در بورس و حتی خارج از بورس، تاثیر منفی می‌گذارد. در نتیجه این مساله یک محور، محرک و نیرویی است که تاثیر منفی می‌گذارد و باید در نظر داشت که چاره‌ای نیست و باید برای مهار تورم این مسیر طی شود؛ بنابراین تحت این تاثیر این مسايل، اقتصاد به سمت رکود نسبی تمایل خواهد داشت.
از سوی دیگر، تحت تاثیر اتفاق هفته گذشته برای ريیس جمهور، فضای معاملات بازار سهام به گونه‌ای است که به نوعی بلاتکلیفی برای سرانجام دولت جدید و سیاست‌های اقتصادی دولت آینده، به شکل گیری ابهام مقطعی در بازار منجر شده است. اما با نظر گرفتن این عامل به عنوان یک موضوع مقطعی باید در نظر داشت که عامل اصلی به نوع سیاست‌های مهار رشد نقدینگی و تورم و ارز و به شکل کلی‌تر به سیاست ریاضت مالی برمی گردد. هرچند تاکید میکنم که در شرایط کنونی باید ریاضت مالی رخ بدهد و اتفاق بیفتد و چاره‌ای نیست و باید تورم کنترل شود؛ بنابراین بورس را هم تحت تاثیر قرار داده است.
کارشناس بازار سرمایه در خصوص اینکه در این شرایط برخی سهامداران نسبت به روند فعلی گلایه‌مند هستند و انتقاد دارند اظهار داشت: طبیعتا سهامداران خرد شاکی می‌شوند، اما حرفه ای‌های بازار در این فضا هم به دنبال کسب سود هستند؛ در حقیقت باید در نظر داشت که بازار سهام برای سهامداران خرد جای مناسبی نبوده و نیست. چراکه فقط حرفه ای‌ها می‌تواند در بازار سرمایه بازی و کسب سود کنند. به گونه‌ای که افراد حرفه در بازار، در شرایط بالا و پایین شدن بازار سهام، کسب سود خواهند داشت و می‌توانند مانور‌های لازم را داشته باشند. اما سهامداران خرد در این بازار، یک مقدار زیادی از جریانات و پیش بینی‌ها عقب هستند و در نتیجه اگر بازار در حال رشد باشد، صدایشان درنمی آید و همه منفعت می‌برند، ولی وقتی سقوط می‌کند، همه شاکی می‌شوند. چراکه با یک تاخیر و عدم اطلاعات کافی تصمیم می‌گیرند و وقتی بازار در حال پایین رفتن است، معمولا متضرر می‌شوند. باید در نظر داشت که در همه جای دنیا، ریاضت مالی منجر به فشار‌های رکودی در کل اقتصاد می‌شود؛ بنابراین در این شرایط، سهامداران حرفه‌ای و عمده کمتر متضرر می‌شوند. به بیان دیگر در منفعت بازار، یک نوع چولگی شاهد هستیم، زیرا در سهامداران حرفه‌ای شاهد عکس العمل‌های سریع‌تر هستیم و برای سهامداران خردتر، عکس العمل‌های کند‌تر را نظاره گر هستیم.
شایان آرانی پیرامون آینده فضای رکودی در بازار سرمایه نیز گفت: این موضوع قابل پیش بینی نیست. زیرا این موضوع بر میگردد به اینکه دولت در اجرای سیاست ریاضت مالی تا چه اندازه می‌تواند تورم را کنترل و مهار کند؛ بنابراین باید ببینیم نتیجه این رویکرد چه زمانی مشخص می‌شود؛ هرچند که قرار نیست طولانی باشد و معمولا یک یا دو سال اگر سیاست ریاضت مالی به درستی اجرایی شود، باید نتیجه اش را ببینیم. یعنی در یک فضای کم تورم، مهار ارز و سیاست‌های ریاضت مالی صحیح و کاهش کسری بودجه دولت، قطعا یک بورس و فضای کسب و کار مساعدتری خواهیم داشت و همه می‌توانند منفعت ببرند. ولی در دوران ریاضت مالی شرایط به گونه‌ای است که مثلا شخص بیمار باید وزن خود را کاهش دهد، در نتیجه دوران سختی برای فرد بیمار خواهد بود و امیداریم این سیاست نتیجه دهد.
وی ادامه داد: در این شرایط هم باید توجه داشت که سهامداران خرد نباید از سازمان بورس انتظار کار خاصی داشته باشند؛ چراکه این سازمان همانند داور و فیفا در زمین بازی می‌ماند و اگر ورود کنند یک رانت ایجاد می‌شود و بازار را خراب می‌کند. در همه جای دنیا سهامدار خرد نباید وارد این فضا‌ها شوند؛ زیرا در موج‌های بالا و پایین سهام، خورد می‌شوند. معمولا سهامداران خرد از طریق شرکت‌های سرمایه گذاری که توسط مدیران حرفه ای‌تر مدیریت می‌شود، وارد بازار می‌شوند. یعنی اینکه سهامدار خرد تصمیم بگیرد وارد بازار سهام شود و در زمان ریاضت مالی از این قافله عقب بماند و ضرر کند و حالا توقع داشته باشد که وزارت اقتصاد و سازمان بورس اقدامی کنند، به نظر ناپختگی و کم توجهی به بازار سرمایه است.
تحلیلگر بازار سرمایه در این باره گفت: انشاالله در ماه آینده و با انتخاب ريیس جمهور جدید، اگر سیاست‌های خوب برای رشد اقتصادی و توسعه و مهار تورم و ارز و کسری بودجه در دستور کار دولت جدید قرار بگیرد، حتما اثرات مثبتی بر بورس خواهد داشت. ولی اینگونه نیست که فردای انتخابات اثرگذار باشد و باید زمان طی شود تا نتیجه مناسب حاصل شود. البته در همین بازار هم خیای از شرکت‌ها هستند که می‌تواند با خرید و فروش سهام آن ها، سود خوبی کسب کرد و اینگونه نیست که در فضای رکودی بازار سهام، همه بورس ضرر و زیان باشد؛ هرچند این کار حرفه‌ای هاست که به سراغ کدام سهام و شرکت بروند و هر کسی بلد نیست.