با بررسی روند نرخگذاری ارز نیمایی و نرخ ارز در بازار آزاد در نیمه نخست سال جاری، مشاهده میشود که نرخ ارز نیمایی و آزاد در حال نزدیکتر شدن به یکدیگر هستند و فاصله این دو نسبت به ابتدای سال جاری بیش از 6000 تومان کاهش یافته است.
از ابتدای سال جاری تا کنون، روند رشد نرخ ارز در سامانه نیما تمایل خود را برای کاهش فاصله با بازار آزاد نشان داده است.
در تاریخ 20 فروردین ماه، نرخ اسکناس نیمایی 43 هزار و 500 تومان و نرخ حواله دلار نیما با مبلغ 40 هزار و 282 تومان به فروش رسید.
در اول اردیبهشت ماه نیز، نرخ حواله دلار نیما به مبلغ 40 هزار و 645 تومان و همچنین نرخ اسکناس دلار نیما با مبلغ 43 هزار و 565 تومان معامله و به فروش رسید. در این روز دلار در بازار آزاد با نرخ 64 هزار و 700 تومان معامله شد.
در روز 29 اردیبهشت ماه 1403 در تالار اسکناس ارز مرکز مبادله ایران، اسکناس دلار با نرخ 44 هزار و 868 تومان مورد مبادله قرار گرفت. حواله دلار نیز با نرخ 41 هزار و 894 تومان مورد معامله قرار گرفت. در این روز دلار با نرخ 58 هزار تومان در بازار آزاد معامله شد.
در دوم تیرماه تالار اسکناس ارز مرکز مبادله شاهد مبادله اسکناس دلار با نرخ 46 هزار تومان بود. حواله دلار نیز در این روز با نرخ 42 هزار و 952 تومان معامله شد. در این روز دلار با نرخ 59 هزار تومان در بازار آزاد معامله شد.
در اولین روز مرداد ماه، اسکناس دلار با نرخ 46 هزار و 983 تومان در مرکز مبادله خریداری و حواله دلار نیز با نرخ 43 هزار و 869 تومان، خریداری شد. در این روز نرخ دلار در بازار آزاد در محدوده 57 هزار و 500 تومان قرار داشت.
روز 29 مرداد ماه اسکناس دلار در مرکز مبادله با نرخ 49 هزار تومان و حواله آن با نرخ 45 هزار و 166 تومان، خریداری شد. در این روز دلار با نرخ 58 هزار و 500 تومان در بازار آزاد، معامله شد.
همچنین 21 شهریور ماه اسکناس دلار با نرخ 49 هزار و 384 تومان و حواله آن با نرخ 45 هزار و 853 تومان در مرکز مبادله ارز و طلا خریداری شد. همچنین در این روز دلار با قیمت 59 هزار و 500 تومان در بازار آزاد خریداری شد.
روز 9 مهر ماه نیز اسکناس دلار در مرکز مبادله 49 هزار و 739 تومان قیمت گذاری و حواله آن با نرخ 46 هزار و 747 تومان تومان خریداری شد. در این روز دلار با قیمت 60 هزار الی 60 هزار و 500 تومان در بازار آزاد معامله شد.
توجه وزیر اقتصاد به لزوم تعدیل نرخهای ارزدر این زمینه عبدالناصر همتی در حاشیه آخرین نشست شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی در جمع خبرنگاران اظهار کرد که فاصله قیمت ارز نیمایی و آزاد باید در حدی که توجیه داشته باشد به حداقل برسد و به هم نزدیک شود؛ چراکه این اختلاف در حال حاضر توجیه ندارد و بسیار زیاد است.
سیاست همزمان کنترل نرخ ارز و افزایش بهره در تناقض استسکاندار وزارت اقتصاد چندی پیش نیز در همایش بانکداری اسلامی گفته بود ما نمیتوانیم همزمان هم سیاست تثبیت نرخ ارز و هم سیاست رها کردن نرخ بهره را داشته باشیم؛ چرا که این دو موضوع با یکدیگر در تناقض است و همخوانی ندارد. در این شرایط است که تورم ما تداوم دارد و شبکه بانکی نیز نمیتواند جوابگوی این مشکل باشد. سیاست ما این است که نرخ ارز نیما به بازار آزاد نزدیک شود؛ به عبارت دیگر در تلاش هستیم تا نرخ نیمایی را افزایش و نرخ بازار آزاد را کاهش دهیم.
کمک به بازار سرمایه با کاهش تعدد نرخهای ارزهمتی همچنین در مراسم تکریم و معارفه وزیر اقتصاد که با حضور ريیس جمهور برگزار شده بود به موضوع چند نرخی بودن ارز اشاره و گفت که تعداد نرخهای ارز را کاهش میدهیم که این خود یک سیگنال مثبت برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان و بازار سرمایه است.
تاکید ريیس مجلس بر لزوم کاهش تعداد نرخهای ارزروز گذشته نیز محمدباقر قالیباف - ريیس مجلس شورای اسلامی - پس از ارايه گزارش ريیس کل بانک مرکزی از سیاستهای ارزی این بانک، گذری به موضوع چند نرخی بودن ارز اشاره کرد و گفت: عرضه و تقاضا در بازار ارز تنظیم نیست و با شرایط ما، این امر باید اصلاح شود. عرضه و تقاضا مشخص است و باید اصلاحاتی صورت گیرد نه اینکه همچون سالیان گذشته ارز 28 هزار و 500 تومانی به کالاهایی داده شد که مشمول آن نبود. ما چند نرخی بودن ارز بر مبنای چهار یا پنج نرخ را قبول نداریم. انتظار میرود که سیاستهای ارزی اصلاح شود.
به عقیده برخی از کارشناسان اقتصادی، اگر فاصله میان نرخ ارز نیمایی و بازار آزاد کاهش یابد و میانگین این دو نرخ به یکدیگر نزدیک شود، بی شک در جلوگیری از رانت و فساد و ثبات قیمتها در بازار نقش مهمی ایفا میکند. علاوه بر این به عقیده بسیاری از فعالان اقتصادی در صورت به تعادل رسیدن فاصله میان نرخ ارز نیمایی و بازار آزاد، بسیاری از صادرکنندگان در بازههای زمانی کمتری نسبت به شرایط فعلی، ارزهای خود برای رفع تعهد ارزی اظهار میکنند.
آنچه امروز از شواهد مربوط به نرخ ارز در سال جاری پیداست، بر نزدیک شدن روند تدریجی نرخ ارز نیمایی به بازار آزاد از ابتدای سالی جاری تا امروز دلالت دارد و این روند بی شک با راه اندازی و آغاز فعالیت تالار ارز توافقی و رسیدن به مرحله کشف نرخ واقعی، مسیر سریعتری را طی میکند.