برخورد با ناکارآمدی و فساد عامل کلیدی کاهش نرخ ارز / نرخ ارز تحت تاثیر برخی از رسانه‌ها قرار دارد
احسان سلطانی کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در خصوص شرایط ملتهب بازار ارز در هفته‌های اخیر گفت: ارز یک مسيله پیچیده و چندوجهی است و نمی‌توان تنها از یک دیدگاه به آن نگریست؛ به‌عنوان نمونه، مرور شرایط حاکم بر بازار ارز در دوران جنگ و مقایسه آن با مقطع زمانی فعلی دارای نکات قابل تاملی است.
سلطانی ادامه داد: در زمان جنگ 8 ساله، قیمت نفت به بشکه‌ای 10 دلار رسیده بود؛ همچنین در آن زمان کشور هیچ‌گونه درآمد ارزی از محل صادرات غیرنفتی مثل پتروشیمی، معدن، فولاد و غیره نداشت؛ با این وجود نرخ ارز در طی این 8 سال تنها 4.5 برابر رشد را تجربه کرد.
وی تصریح کرد: اما در 10 سال گذشته و با شروع تحریم‌های اقتصادی، قیمت ارز 50 برابر افزایش یافته است؛ از طرفی نمی‌توان ادعا کرد که درآمد ارزی کشور در دهه 90، از دهه 80 کمتر بوده است.
به گفته این کارشناس اقتصادی، مسيله مهم جریانی است که از سال 1397 شروع شد، به بیانی در سال 1397 بنا به ادعای بانک مرکزی 100 میلیارد دلار درآمد صادراتی و چیزی در همین حدود نیز ذخایر ارزی داشتیم؛ اما از این تاریخ به بعد در مقاطع مختلف زمانی دیده شد که قیمت ارز ظرف چند روز به یکباره رشد شدیدی را تجربه می‌کند، اما در نهایت با کاهش اندکی نرخ به تعادل می‌رسد.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: در واقع با در نظر گرفتن این نکات به این نتیجه می‌رسیم که بیش از کمبود منابع ارزی، تاثیر اتخاذ تصمیمات نادرست می‌تواند بر بازار تاثیر معکوس داشته باشد.
برخی از جریانات به دنبال افزایش نرخ ارز هستند
سلطانی در بخش دیگری از اظهارات خود اعلام داشت: مسيله کشور ما کم یا زیاد بودن ارز نیست، اگرچه در صورت صحت کمبود منابع ارزی نیز راه‌حل منطقی مدیریت مواجهه با این معضل، کاهش مصارف غیرضروری است؛ نه اینکه قیمت ارز و سایر اجناس به‌شدت رشد پیدا کند؛ از طرفی درآمد ارزی امسال رشد داشته است و مشکلی از بابت ذخایر ارزی وجود ندارد، در نتیجه رشد ارز به مولفه‌های اقتصادی مربوط نیست.
وی با بیان اینکه که جریاناتی به دنبال تغییر نرخ ارز هستند، اعلام داشت: هیچ کشوری در دنیا وقتی درگیر جنگ اقتصادی و تحریم است، هیچگاه اداره اقتصاد را به دست بازار نمی‌سپارد؛ زیرا بازار از شرایط اقتصادی بیشترین سوءاستفاده را خواهد کرد.
دولت قبل همه چیز را به بازار سپرد؛ لزوم تغییر دست‌فرمان دولت جدید
این کارشناس حوزه اقتصاد، عدم تغییر نگرش سیاست‌های اقتصادی را در تغییر نرخ ارز موثر دانست و تاکید کرد: متاسفانه، در دولت دوازدهم همه چیز به دست بازار سپرده شد و این رویه هنوز در دولت جدید نیز ادامه دارد.
سلطانی افزود: طی سال‌های اخیر با افزایش نرخ ارز و کاهش قدرت خرید مردم، شاهد افت خرید کالای خارجی، خرید املاک مستغلات و کاهش خروج ارز از کشور بودیم؛ بنابراین در مجموع خروج سرمایه کاهش‌یافته و تقاضای زیادی برای این موارد بسیار کاهش‌یافته است.
وی در ادامه اظهار داشت: بانک‌های خصوصی چندین هزار میلیارد تومان از مردم نقدینگی دریافت کرده و به‌جای آن به افراد خودی تسهیلات داده‌اند؛ از سال 1392 تا 1396، بانک‌های خصوصی عامل اصلی خلق نقدینگی بوده‌اند و این نقدینگی با سفته‌بازی منجر به افزایش نرخ ارز و طلا و سهام شده است که بیشترین سود را برای بانک‌ها داشته است.
به گفته این کارشناس اقتصادی، از سال 1397 شوک‌های قیمتی، سفته‌بازی و نوسان‌گیری به موتور محرک فعالیت بانک‌ها تبدیل شده‌اند.
سلطانی افزود: ما درگیر اقتصاد ناکارآمد و فسادزا هستیم که باعث افزایش روزافزون نرخ ارز شده است؛ همچنین وقتی تعدادی از مسيولان از افزایش حقوق‌ها ناراحت هستند به این معنی است که صاحبان قدرت و بنگاه‌ها برای منافع خود افزایش دستمزدها را سرکوب می‌کنند.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: هر چند فشار اقتصادی عامل اصلی نوسانات نرخ ارز بوده و این قابل درک است؛ اما این موضوع آن‌قدر شدید نیست که نرخ ارز همین‌طور به‌صورت فزاینده و بدون توقف بالا برود؛ اگر مسيولین نمی‌توانند قیمت ارز را کنترل کنند، باید دستمزدها را هم به همان میزان افزایش دهند.
رسانه‌ها و کانال‌های تحریک‌کننده، عامل افزایش نرخ ارز
سلطانی با اشاره به عدم برخورد جدی با فساد اقتصادی گفت: دستگاه‌های نظارتی کشور با خلاف‌های کوچکی مثل دلارفروشان سبزه‌میدان، و غیره به‌سرعت برخورد می‌کنند؛ اما به فساد اقتصادی بانک‌ها، افراد و بنگاه‌های اقتصادی هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد که همین باعث رشد و تشویق آنان به فساد خواهد شد.
وی افزود: همچنین دستگاه‌های نظارتی و دولت باید با برخی رسانه‌ها و فضای مجازی که با تشویش و تحریک فضای روانی، مردم را به سمت خرید ارز سوق می‌دهند و ناامنی اقتصادی ایجاد می‌کنند، برخورد کنند.
این کارشناس اقتصادی در پایان اظهار داشت: برخورد با ناکارآمدی و فساد عامل اصلی و کلیدی کاهش نرخ ارز در کشور است. در زمان جنگ شرایط اقتصادی به‌مراتب سخت‌تر از امروز بود؛ اما از آن عبور کردیم. همچنین روسیه طی یک سال گذشته درگیر تحریم و جنگ بوده؛ اما ارزش پول خود را حفظ کرده است و نیاز داریم که مسيولان از تجربیات گذشته درس گیرند.