تجارت نیوز: اخیرا فروش وام ازدواج در کانال‌ها و سایت‌ها از سوی برخی جوانان رونق گرفته است. وامی که 30 تا 60 میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. یک معامله دو سر برد برای خریدار و فروشنده. اما آیا طرح‌های تشویقی ازدواج و فرزندآوری به افزایش ازدواج کودکان می‌انجامد؟
به بانک‌ها که مراجعه کنید لیستی از وام‌های مختلف پیش رویتان می‌گذراند. شرایطی که برخی می‌گویند با آن بیشتر زیر بار بدهی می‌روند. سودهای چند ده درصدی تا داشتن چند ضامن و اقساط سنگین از جمله گلایه‌های متقاضیان این وام‌ها هستند.
پرداخت اقساط وام یک نگرانی برای بسیاری از وام‌گیرندگان است، در همین جال تاخیر در پرداخت اقساط نیز خود جریمه دیگری در راه دارد. روندی نفس‌گیر آن هم در شرایط اقتصادی فعلی که شاید تنها گزینه برای باز کردن گره‌های اقتصادی زندگی برخی از مردم باشد.
وام ازدواج سال 1401 به 120 میلیون تومان رسید. کارمزد این وام چهار درصد و بازپرداخت آن 10 ساله است. ضمن اینکه اقساط یک میلیون تومانی وام ازدواج نیز امتیاز دیگری برای مشمولان است.
در ادامه قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مبلغ وام ازدواج برای مردان زیر 25 سال و زنان زیر 23 سال، 30 میلیون بیشتر می‌شود. یعنی 150 میلیون تومان. همه این شرایط دست به دست هم می‌دهند تا بازار سیاه برای خرید و فروش وام‌های کم سود مانند وام ازدواج نیز شکل بگیرد. اما شرایط خرید وام ازدواج چگونه است؟
فروش وام ازدواج 30 تا 60 میلیون تومانیکی از فروشندگان وام ازدواج می‌گوید: «وام ازدواج 120 میلیون تومان است و آن را 44 میلیون تومان می‌فروشم. یک سفته هم می‌گیرم برای ضمانت پرداخت اقساط.» او می‌گوید: «به محضرخانه می‌رویم و سندی تنظیم می‌کنیم که وام را فروخته‌ایم و اقساط آن را خریدار می‌پردازد.»
یکی دیگر از فروشندگان، این وام را 33 میلیون تومان به فروش گذاشته است. فروشنده دیگری هم می‌گوید دو وام ازدواج دارد به مبلغ 270 میلیون تومان که آنها را 60 میلیون تومان می‌فروشد.
10 میلیون؛ دستمزد واسطه خرید و فروش وامبرخی بدون واسطه وام ازدواج خود را برای فروش گذاشته‌اند و برخی در کانال‌ها و صفحات شبکه‌های اجتماعی دست به کار شده‌اند. پیدا کردن خریدار و فروشنده در این کانال‌ها البته کار راحت‌تری است اما خریدار باید هزینه این معامله را به واسطه فروش پرداخت کند.
دستمزد ادمین هر کدام از این کانال و صفحات خرید و فروش وام ازدواج متفاوت است. یکی از این واسطه‌ها می‌گوید: «برای معرفی خریدار و فروشنده وام ازدواج 10 میلیون تومان فقط از خریدار می‌گیرم.»
یکی دیگر از این واسطه‌ها هم می‌گوید: «هزینه معرفی فروشنده یک وام ازدواج 150 میلیون تومانی، 2 میلیون تومان است.»
واسطه دیگری می‌گوید: «من فقط اجازه دسترسی به اطلاعات خریدار و فروشنده را دو طرف می‌دهم. برای این منظور 2 ماه اشتراک کانال و دسترسی به اطلاعات تماس و توضیحات وام، 59 هزار تومان است.»
فروشندگان و متقاضیان این وام به یک شهر محدود نمی‌شوند. از شیراز و تهران گرفته تا زاهدان، تبریز، مشهد و سایر شهرها این وام خرید و فروش می‌شود.
افزایش کودک همسری در راه است؟در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت طرح‌های تشویقی برای افزایش ازدواج و فرزندآوری کم نیستند. از اهدای خودرو به مادران با قیمت کارخانه تا وام فرزندآوری. در طرح‌های جزيی‌تر هم بلیت سینما را برای خانواده‌های دارای سه فرزند نیم‌بها کردند!
اما یکی از نگرانی‌های مهم درباره این دست طرح‌ها از جمله افزایش مبلغ وام ازدواج، افزایش ازدواج میان دختران و پسران در سنین کم است.
سال گذشته محمدمهدی تندگویان، معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان درباره وضعیت ازدواج گفت که شیب ازدواج در ایران در 17 سال گذشته نزولی بود و در سال گذشته (یعنی سال 1399) پنج درصد افزایش داشت. او گفت: «این نشان‌دهنده همکاری نهاد‌ها با هم و ناشی از فرهنگ‌سازی‌ها و ترویج بحث ساده‌سازی ازدواج بود.»
بر اساس گزارش وضعیت اجتماعی و فرهنگی ایران بهار 1400 که مرکز آمار منتشر کرد، 20 پسر کمتر از 15 سال و یک دختر کمتر از 10 سال در سال 1399 ازدواج کرده‌اند.
همچنین در بهار همان سال، هفت هزار و 376 دختر 10 تا 14 ساله ازدواج کردند. اما در زمستان همان سال این رقم به هفت هزار و 610 نفر رسید. یعنی 3٫17 درصد افزایش کودک همسری میان دختران.
ازدواج پسران 15 تا 19 ساله نیز 7٫86 درصد افزایش داشت. بهار سال 99، چهار هزار و 900 پسر 10 تا 19 ساله ازدواج کردند اما این رقم در زمستان همان سال به پنج هزار و 285 نفر رسید.
این افزایش کودک همسری در زمانی بود که طرح‌های متنوع تشویقی برای ازدواج و فرزندآوری و به طور کلی قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت نبود. حالا باید دید در کنار وام ازدواج و فرزندآوری و خرید و فروش این وام‌ها آمار ازدواج کودکان چقدر افزایش می‌یابد؟
