به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از کالاخبر؛ مرور معاملات سال 99 بورس کالا نشان می‌دهد که جدای از ثبت رکوردهای جدید در حجم و ارزش معاملات به تفکیک محصولات مختلف، 8 رکورد اصلی در بازار فیزیکی به ثبت رسیده است؛ طی سال گذشته رکورد تاریخی حجم و ارزش معاملات بازار فیزیکی، حجم و ارزش معاملات محصولات صنعتی، حجم و ارزش معاملات پتروشیمی و حجم و ارزش معاملات فرآورده‌های نفتی همگی شکسته شد. همچنین علاوه بر رشد بسیاری از متغیرها، رکورد تاریخی ارزش معاملات گواهی سپرده کالایی و ارزش معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی در سال گذشته نیز جابه‌جا شد.
معامله 33 میلیون تن کالاطی دوره مورد بررسی، در بازار فیزیکی بورس کالای ایران بالغ بر 33 میلیون و 390هزار تن انواع کالا در حالی دادوستد شد که این حجم نسبت به دوره مشابه با رشد 27درصدی همراه بود. ارزش معاملات نیز با افزایش 127درصدی به رقم 312هزار و 635 میلیارد تومان نزدیک شد.
از کل کالاهای معامله شده در بازار فیزیکی بورس کالای ایران نزدیک به 12.7 میلیون تن کالا به صورت سلف فروخته شد و حدود دو میلیون تن کالا نیز به صورت نسیه مورد معامله قرار گرفت و مابقی یعنی بیش از 18.6 میلیون تن کالا نیز به صورت نقدی خریداری شد و در این بین، حجم معاملات نسیه رشد 225درصدی را نسبت به دوره پیش از آن تجربه کرد.
پیشتازی فولاد در تالار صنعتی و معدنیدر بخش تالار محصولات صنعتی و معدنی بیش از 13 میلیون و 738هزار تن کالا به ارزشی بالغ بر 166هزار میلیارد تومان مورد دادوستد قرار گرفت که نسبت به سال پیش از آن به ترتیب رشد 42 و 171درصدی را در حجم و ارزش معاملات تجربه کرد.
در این تالار حدود 9.8 میلیون تن کالا به صورت سلف، 279هزار تن کالا در قالب قرارداد نسیه و 3.6 میلیون تن کالا به صورت نقدی فروخته شد که در این بین حجم معاملات سلف و نقدی با افزایش 29.7 و 107.8درصدی همراه بود که عمده این حجم و ارزش مربوط به معاملات فولاد بوده است.
تالار صنعتی و معدنی بورس کالا در سال 99 معامله 12 میلیون و 437هزار و 232 تن فولاد به ارزش 130هزار میلیارد تومان را تجربه کرد که 90.5 درصد از کل معاملات این تالار را به لحاظ حجم و 78.8درصد از نظر ارزش را به خود اختصاص داده است. حجم معاملات فولاد در سال گذشته رشد 36.8درصدی را شاهد بود و ارزش معاملات آن هم با رشد 195درصدی همراه بوده است.
در این تالار، بیش از 238هزار و 920 تن آلومینیوم به ارزش تقریبی 9هزار و 567 میلیارد تومان خرید و فروش شد. 505هزار تن سنگ آهن، 207هزار و 205 تن مس و 13هزار و 795 تن روی نیز در این دوره به ثبت رسید. 313هزار و 750 تن خاک روی، 515 تن سرب و 1300 تن چدن از دیگر کالاهای معامله شده در این تالار بود. همچنین در این تالار 675 کیلوگرم طلا به ارزش 759 میلیارد تومان مورد دادوستد قرار گرفت که به لحاظ حجم 27درصد و به لحاظ ارزش، 157درصد رشد نسبت به سال 98 داشته است.
یکه تازی زعفران و خرما در تالار کشاورزیبازار محصولات کشاورزی نیز با معامله 684 تن محصول، ارزش 649 میلیارد تومانی را به ثبت رساند تا علی‌رغم کاهش حجم معاملات، شاهد رشد چشمگیر ارزش معاملات سال 99 باشیم. گفتنی است این افزایش در ارزش معاملات ناشی از رشد معاملات محصول زعفران در سال گذشته بوده است. در این بخش، کلیه معاملات به صورت نسیه انجام شد. در سالی که گذشت معامله گران 74 تن زعفران و 610 تن خرما را در تالار محصولات کشاورزی مورد دادوستد قرار دادند؛ گفتنی است عمده معاملات کالاهای کشاورزی در بورس کالا با تمرکز بر حوزه بازار مالی و مشتقه با رونق در جریان بوده است.
رشد 96درصدی ارزش معاملات محصولات پتروشیمیرشد 11 و 96درصدی حجم و ارزش معاملات بازار محصولات پتروشیمی به نسبت سال 98 نیز رهاورد دادوستد 5 میلیون و 141هزار و 550 تن محصول در این تالار بود که ارزش 83هزار و 377 میلیارد تومانی را در پی داشت.
در این بخش بیش از یک میلیون و 367هزار تن کالا به صورت سلف معامله شد و 6715 تن کالا در قالب قرارداد نسیه به فروش رسید. 3 میلیون و 767هزار تن کالا نیز به صورت نقدی در تالار محصولات پتروشیمی خریداری شد. در این گروه، حجم و ارزش معاملات در کلیه قراردادها با افزایش همراه بود.
در سال گذشته، یک میلیون و 699هزار و 802 تن محصول شیمیایی، 3 میلیون و 438هزار و 128 تن پلیمر و 3620 تن انواع گازها و خوراک‌ها مورد دادوستد قرار گرفت.
سهم 43 درصدی فرآورده‌های نفتی در بازار فیزیکیدر بخش محصولات فرآورده‌های نفتی نیز 14 میلیون و 387هزار و 371 تن کالا در حالی مورد معامله قرار گرفت که رشد 20.5درصدی نسبت به سال 98 برای این معاملات به ثبت رسید. در این بخش ارزش معاملات نیز با 83درصد افزایش به رقم 60هزار و 728 میلیارد تومان بالغ شد. سهم فرآورده‌های نفتی در معاملات بازار فیزیکی 43.1درصد گزارش شده است.
در بازار مذکور، معامله‌گران در بخش معاملات نسیه شاهد جهش 595درصدی حجم معاملات بودند و در دو بخش سلف و نقدی نیز حجم معاملات به ترتیب یک و 9درصد رشد را تجربه کرد.
روغن، قیر، وکیوم باتوم، گوگرد، لوب کات، سلاپس واکس و عایق رطوبتی محصولاتی بود که در سال 1399 در بازار فرآورده‌های نفتی خرید و فروش شد. به این ترتیب، معامله‌گران بیش از 117هزار تن انواع روغن، 5.4 میلیون تن قیر و 6.3 میلیون تن وکیوم باتوم را خریدند. همچنین نزدیک به 1.7 میلیون تن لوب کات، 41هزار تن سلاپس واکس و 45هزار تن عایق رطوبتی نیز در تالار مذکور دست به دست شد.
پای قرارداد نسیه به بازار فرعی باز شد122هزار و 973 تن کالا نیز در بازار فرعی معامله شد که ارزش این معاملات به رقمی بیش از 926 میلیارد تومان رسید. به این ترتیب، رشد 33 و 95درصدی حجم و ارزش معاملات بازار فرعی نیز از دیگر رکوردهای ثبت شده در بورس کالا طی سال 99 بوده است.
در بازار فرعی نیز از حجم معاملات سلف کاسته شد و حجم معاملات نقدی با رشد 15درصدی همراه شد و در حالی که طی سال 98 هیچ معاملاتی در قالب قرارداد نسیه در این تالار معامله نشده بود، در سال 99 معامله‌گران بیش از 28هزار تن کالا را در قالب قرارداد نسیه مورد معامله قرار دادند.
فولاد، ضایعات، پلیمر، محصولات کشاورزی، شیمیایی، مواد معدنی و فرآورده‌های نفتی از کالاهای معامله شده در بازار فرعی بورس کالای ایران در سال گذشته بود. در این بین بیشترین حجم معاملات به مواد معدنی با 33هزار و 950 تن کالا اختصاص داشت.
انعقاد بیش از 13 میلیون قرارداد مشتقهبازار مشتقه بورس کالای ایران نیز شاهد معامله 13 میلیون و 761هزار و 885 قرارداد آتی و اختیار معامله به ارزشی حدود 19هزار و 562 میلیارد تومان بود. در این بخش، 34هزار و 544 قرارداد اختیار معامله منعقد شد و مابقی قراردادها به قراردادهای آتی اختصاص داشت.
رشد 187درصدی ارزش معاملات بازار ابزارهای مالیدر بازار ابزارهای مالی بورس کالای ایران نیز در حالی بالغ بر یک میلیارد و 745 میلیون و 664هزار قرارداد شامل اوراق سلف موازی استاندارد، گواهی سپرده کالایی و واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری دست به دست شد که ارزشی بیش از 18هزار و 722 میلیارد تومان را در پی داشت. در این تالار حجم و ارزش معاملات به ترتیب 90 و 187درصد رشد را تجربه کرد.
در این بخش بیش از 53 میلیون اوراق سلف موازی استاندارد به ارزشی نزدیک به 3هزار و 956 میلیارد تومان در حالی دادوستد شد که این آمار با رشد 146 و 386درصدی نسبت به دوره مشابه سال پیش از آن همراه شد. در بخش معاملات گواهی سپرده کالایی نیز معامله‌گران شاهد رشد 96 و 121درصدی حجم و ارزش معاملات نسبت به دوره پیش از آن بودند تا با معامله بیش از 132 میلیون و 822هزار ورقه بهادار مبتنی بر کالا ارزشی بالغ بر 8.8هزار میلیارد تومان به ثبت برسد.
یک میلیارد و 559 میلیون و 692هزار و 585 واحد سرمایه‌گذاری صندوق‌های کالایی نیز در حالی خرید و فروش شد که ارزشی بیش از 5هزار و 940 میلیارد تومان برای آن رقم خورد.
تولد دو بازار جدیدبورس کالای ایران در سال گذشته میزبان دو بازار و تحویل جدید بود. بازار اول به آغاز تابلوی معاملات املاک و مستغلات در بازار فیزیکی اختصاص داشت که با فروش سه باب ملک، ارزش این معاملات به 32 میلیارد و 645 میلیون تومان رسید.
معاملات مناقصه نیز بازار جدید دیگری بود که در سال 1399 آغاز به کار کرد تا با معامله 20هزار عدد کنتور برق ارزش 6 میلیارد و 715 میلیون تومانی در این حوزه ثبت شود.
