رونق بورس انرژی؛ پس از جهش قیمتی نفت

شواهد امر از وجود تقاضای موثر گسترده در بورس انرژی حکایت دارد که با توجه به شرایط بازارهای جهانی، امکان توسعه این حجم از تقاضا وجود دارد.

بازار جهانی نفت خام نشان‌دهنده تقابل جدی بین عرضه و تقاضاست؛ مطلبی که در تاریخ بازار نفت چند بار تکرار شده است. آمریکا از متحدان خود، خواسته است تا ذخایر استراتژیک نفت خام خود را آزاد کنند تا حجم عرضه‌‌‌ها اندکی بهبود یابد؛ البته این حجم عدد محدودی خواهد بود.

گلدمن‌ساکس اعلام کرد آزادسازی هماهنگ ذخایر نفتی از سوی آمریکا و متحدانش کمتر از میزانی بوده که بازار روی آن حساب کرده بود و مانند قطره‌‌‌ای در اقیانوس است. این در حالی است که اوپک موضع‌‌‌گیری کرده است؛ گویی به روند رشد قیمت‌ها نه‌تنها خوش‌بین است، بلکه کشورها به آن نیاز دارند. مطلبی که می‌توان به‌سادگی از خلال عملکرد و اظهارنظرها دریافت، این است که خبر بزرگی از رشد عرضه در بازارهای جهانی در کار نیست.

اینکه بخش عرضه و تقاضا در بازار، آن‌‌‌هم در شرایطی نسبتا بحرانی، درگیر شده و به تقابل رسیده‌‌‌اند، مطلبی است که چند بار تکرار شده و اگر بگوییم از هم‌‌‌اکنون نتیجه آن مشخص است، چندان هم گزافه نیست. از زمان جنگ اعراب و رژیم صهیونیستی در سال 1973 تا سال‌های قبل هرگاه تنش در سمت عرضه رخ داده، جریان عمومی بازار نفت افزایشی شده است؛ یعنی هم در بازار نفت و هم در سایر بازارهای کالایی در جهان، اختلال عرضه است که ریسک بزرگ و محرک نرخ محسوب می‌شود و این روند ادامه خواهد داشت.

به عبارت ساده‌‌‌تر آمریکا یا سایر کشورهای همسوی آن در موضع تقاضا قرار دارند و فاز عرضه میل به افت نرخ ندارد. همین مطلب به معنی کاهش ترس در بازار نفت خام و استمرار جذابیت خودنمایی تقاضا خواهد بود. این داده را باید در شرایطی در نظر گرفت که بهای نفت خام تقریبا اندکی بیش از نیمی از رکورد تاریخی خود در حال معامله است، ولی بسیاری از بازارهای کالایی همچون پلیمرها، اوره، محصولات کشاورزی و فلزات پایه در نزدیکی رکوردهای تاریخی خود در حال معامله هستند.

سرمای هوا و رشد تقاضای گاز طبیعی، زغال‌سنگ و سایر حامل‌‌‌های انرژی را باید در نظر گرفت؛ آن هم در نزدیکی روزهای پایانی سال میلادی و زمانی برای تعطیلات. این موارد در کنار شیوع مجدد ویروس کرونا در اروپاست، ولی باز هم محرک‌‌‌های تقاضا محسوب می‌شود و استمرار این وضعیت جایگاه نفت خام را در آینده نه‌چندان دور و آغاز روزهای گرم سال و اوایل بهار به‌طور جدی تغییر خواهد داد. تجمیع داده‌‌‌های فوق از روزهای خوب تقاضای نفت خام و فرآورده‌‌‌ها حکایت دارد.

جالب است که بایدن بازار خود را از نفت ایران بی‌‌‌نیاز دانسته بود، ولی بازار به رشد عرضه‌‌‌ها نیاز دارد؛ گویی تعادل بازار بی‌‌‌میل به عرضه‌‌‌های ایران نیست؛ مگر اینکه ورای لفاظی‌‌‌های آمریکایی‌‌‌ها، قرار باشد رشد بهای نفت خام به عنوان یک ابزار تهاجمی اقتصادی ایفای نقش کند که این امر بیشترین آسیب را برای اقتصادهای نوظهور همچون چین و ترکیه بر جای می‌‌‌گذارد.

وزیر نفت عنوان کرد: ارايه فرآورده‌‌‌های نفتی در بورس انرژی قطعا شفافیت بیشتری در پی خواهد داشت و دسترسی متقاضیان را خیلی راحت‌‌‌تر و بهتر خواهد کرد.

جواد اوجی پس از جلسه مشترک مسوولان دیوان محاسبات و وزارت نفت در پاسخ به سوال خبرنگار صدا و سیما، درباره برنامه این وزارتخانه برای جبران ترک فعل گذشته در فعال کردن بورس انرژی گفت: دولت سیزدهم از ابتدای کار خود، هم در عرضه فرآورده‌‌‌ها و هم در عرضه نفت خام، همکاری خوبی با بورس انرژی داشته است.

وی تصریح کرد: البته این بحث هم مطرح است که بسیاری از خریداران دوست ندارند اسامی‌شان لو برود و مطرح شود، اما قطعا رابطه تنگاتنگ خوبی با بورس انرژی به‌ویژه در موضوع فرآورده‌‌‌ها اعم از نفت کوره، بنزین و نفت‌وگاز خواهیم داشت. هچنین معتقدیم فعال شدن بورس انرژی به شفافیت بیشتر منجر خواهد شد.

وزیر نفت همچنین با اشاره به جلسه خود با مسوولان دیوان محاسبات اظهار کرد: نخستین نشست ما با رییس دیوان محاسبات و نمایندگان سایر دستگاه‌‌‌های نظارتی برگزار و دغدغه‌ها، چالش‌ها، نواقص و انحرافات بودجه در سال‌های گذشته و امسال مطرح شد.

اوجی افزود: گزارش خوبی که از جانب دستگاه‌‌‌های نظارتی ارايه شد و با تعامل خوبی که  دیوان محاسبات با همه دستگاه‌‌‌های اجرایی برقرار کرده است، قطعا بسیاری از مسايل، دغدغه‌‌‌ها، مشکلات و انحرافات رفع خواهد شد.

وی گفت: بنده و معاونان وزیر نفت نیز مسايل و مشکلاتی را که در خصوص سرمایه‌گذاری که از طرف نفت و گاز کشور رقم خورده است و چالش‌‌‌هایی را که در تولید گاز، نفت و فرآورده‌‌‌های آن داریم، مطرح کردیم.