مسلما همه به عنوان یک ایرانی، از کم شدن تحریم‌ها خوشحال می‌شویم. اما سوال اینجاست که به عنوان فعال بازار سرمایه باید خوشحال شویم یا خیر؟ مسلما جواب مثبت است و از منظر تحلیل بنیادی، پس از روز دوشنبه، بازار باید یکدست سبز می‌شد. اما گویی بازار دچار کوررنگی شده و اکثریت رنگ قرمز را ترجیح دادند.
توجیه اکثر افراد این است که با به سرانجام رسیدن مذاکرات، قیمت دلار کاهشی می‌شود. در نتیجه، قیمت سهام نیز باید افت کند. جالب آنکه واکنش بازار ارز به اخبار مذاکرات، به مراتب از واکنش بازار ما طبیعی‌تر بود و کاهش چشم‌گیری را شاهد نبودیم. گویی بازار سرمایه از ترس مرگ خودکشی کرده است !
روند مذاکرات، روند طولانی و پرچالشی است و بازار ارز به درستی تنها به اخبار قطعی واکنش نشان داد، اما هیجان در بازار سرمایه شدت بیشتری دارد و متاسفانه هر خبری اثرات زیادی بر بازار می‌گذارد.
نباید فراموش کرد که طی چند سال اخیر که تمام صنایع با تحریم مواجه بودند، تقاضا انباشته زیادی برای دلار وجود داشت که همین تقاضای انباشته با فرض آزادسازی منابع ارزی کشور و برداشته شدن تحریم‌ها، اجازه کم‌شدو قیمت دلار را نمی‌دهد.
نکته دیگری که باید به آن توجه کرد، این است که بازار سهام با دلار نیمایی سنجیده می‌شود. دلار نیمایی در حال حاضر در محدوده 22 الی 23هزار تومان قرار دارد. تقریبا همان رقمی که در بودجه سال 1401 برای نرخ دلار در نظر گرفته شده است. بنابراین جایی برای ریزش قیمت دلار وجود ندارد.
اگر اثر روانی کاهش قیمت دلار آزاد را ملاک قرار دهیم، باید به این نکته توجه کرد که با رشد نرخ دلار آزاد از 22 الی 23هزار تومان تا 29هزار تومان، بازار سرمایه رشدی نکرد که افت احتمالی آن بخواهد باعث ریزش بازار شود.
برای آنکه بدانیم چرا برداشته شدن تحریم‌ها به لحاظ فاندامنتال به نفع شرکت‌هاست، باید به نکات زیر توجه کنیم:
کاهش هزینه‌های پنهان تحریمهابسیاری از شرکت‌های بزرگ ما که نقش لیدر را در بازار ایفا می‌کنند، صادرات محور بوده و در حال حاضر مجبور به پرداخت هزینه‌های گزاف، اما پنهان تحریم‌ها هستند که با بر داشته شدن تحریم، این هزینه‌ها از بین می‌رود. به عنوان مثال، هزینه تبادلات مالی یا هزینه بیمه و حمل و نقل برای شرکت‌های صادراتی به دلیل تحریم‌ها بالاست و حتی برخی مجبور هستند کالاهای خود را زیر قیمت به فروش برسانند.
انجام اورهال و تعمیرات اساسیبرخی از صنایع تجهیزات و ماشین آلات، نیاز به اورهال و تعمیرات اساسی دارد که به دلیل وجود تحریم‌ها و مشکلات ورود قطعات، این تعمیرات انجام نشده است و همین بر ظرفیت تولید شرکت‌ها اثر گذاشته و تولید آنها به مراتب کمتر از ظرفیت اسمی است.
کاهش بهای تمامشدهبا برداشته شدن تحریم‌ها، شرکت‌ها می‌توانند به راحتی مواد اولیه و قطعات مورد نیاز خود را تامین کنند که بدین ترتیب، بهای تمام‌شده آنها کاهش می‌یابد.
اجرای طرح‌های توسعهبا ورود تکنولوژی‌های جدید، شرکت‌ها می‌توانند طرح‌های توسعه خود را به اجرا درآورند و با افزایش میزان تولید، سودآوری بیشتری داشته باشند.
افزایش صادراتمحدودیتهای صادراتی نیز برداشته می‌شود و میزان صادرات شرکت‌ها، افزایش پیدا می‌کند.
بنابراین به لحاظ بنیادی حتی اگر نرخ دلار کاهشی باشد، باز هم برداشته شدن تحریم‌ها به نفع شرکت‌ها است.
از جمله مواردی دیگری که در صورت برداشته شدن تحریم‌ها به بازار سرمایه کمک خواهد کرد، این است که با فروش نفت بیشتر و دسترسی به منابع ارزی بلوکه‌شده، وضعیت درآمدی دولت بهتر می‌شود. بنابراین دولت برای تامین کسری بودجه خود، به میزان کمتری اوراق بدهی که رقیب اصلی و دیرینه بازار سرمایه است را به فروش می‌رساند و همچنین نرخ بهره کاهش می‌یابد. نرخ بهره یعنی نرخ سود بدون ریسک که هرچه بالاتر باشد، جذابیت سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه را کاهش می‌دهد.
بنابراین برداشته شدن تحریم‌ها نه تنها به ضرر نیست، بلکه به نفع بازار سرمایه است.
موضوع فراموش شده این روزهای بازار، وضعیت گزارشات کدال است. در هفته گذشته، گزارشات ماهانه شرکت‌ها منتشر شد. گزارشات خوبی بودند، اما متاسفانه بازار وزن زیادی به آنها نمی‌دهد و بیشتر درگیر نکات ابهام آلود و منفی است و دلیل آن هم، سوگیری پس نگرانه یا recency bias است. علم مالی رفتاری ثابت کرده است که معامله‌گران به وقایع اخیر، وزن بیشتری می‌دهند. بنابراین وقتی بازار نزولی است، وزن اخبار منفی بیشتر شده و تاثیر گذاری بیشتری دارند و اخبار مثبت، وزن کمتری دارد و کمتر به آنها بها داده می‌شود.
پیش‌بینی هفته آیندهبرای پیش‌بینی هفته آینده، شاخص کل را تحلیل می‌کنیم:
همانطور که در تصویر مشاهده می‌کنید، شاخص با افت بیش از 1000واحدی که در هفته گذشته داشت، به محدوده حمایت استاتیک یک میلیون و سیصد و چهل هزار واحدی رسید که قبلا در این محدوده، واکنش موثری داشته است. اما گام نزولی شکل گرفته همراه با افت حجم معاملات بیشتر، نشان از آن دارد که این حمایت از دست برود. اگر این حمایت شکسته شود، انتظار حمایت از محدوده یک میلیون و سیصد و ده هزار الی یک میلیون دویست و هشتاد هزار واحد داریم. این محدوده حمایتی، استاتیک مهمی است که با محدوده کف کانال نزولی کوتاه مدت نیز تلاقی دارد و برگشت بازار از این ناحیه، دور از انتظار نیست. بنابراین برای هفته آینده پیش‌بینی می‌شود که در روزهای ابتدایی، وضعیت نسبتا مثبت باشد و در اواسط هفته، فشار عرضه‌ها افزایش یابد.
*کارشناس و فعال بازار سرمایه
