به گزارش نبض بورس، شهیر محمدنیا | در روز یکشنبه 5 دیماه شرکت فرابورس در اطلاعیه ایی اعلام کرد که از روز چهارشنبه 8 دیماه حجم مبنای نمادهای بازار پایه در صورتی که به مدت 20 روز در صف فروش یا صف خرید قفل باشند به یک تغییر خواهد کرد. البته به این شرط این اتفاق رخ خواهد داد که در تمام ساعت معاملاتی این 20 روز در صف بوده باشند.
تصمیمی که نقدشوندگی را افزایش می دهداین خبر می تواند به نقد شوندگی بازار کمک کند و liquidity بازار را افزایش می دهد. سهم های بازار پایه عمدتا جز سهم های کوچک بازار به حساب می آیند و در بسیاری از مواقع اصطلاحا پروژه می شوند. زیرا بازیگران معمولا به سراغ سهم هایی می روند که کوچک باشند تا بتوانند به راحتی به سهم جهت دهند مسلما یک تیم چند نفره حقیقی نمی توانند سهم بزرگی مثل شستا یا فارس جهت دهند و در سهم های کوچک بهتر می توانند روند سازی انجام دهند.
در ریزش سال گذشته که از 20 مرداد 99 آغاز شد تعداد زیادی از سهم هایی کوچک که در بازار پایه بودند قفل صف فروش شدند. یعنی هر روز صبح بازیگر سهم برای جلوگیری از افت قیمت سهم و اصطلاحا برای مدیریت روند سهم صف فروش طولانی تشکیل می داد و همین صف فروش سنگین مانع از تقاضا برای سهم می شد و بدین ترتیب خرید و فروش بسیار کمی در سهم صورت می گرفت و در اثر پر نشدن حجم مبنا، قیمت پایانی سهم تغییر نمی کرد و بازیگر سهم به هدف خود که عدم افت قیمت بود می رسید.
اما از طرفی این حالت باعث شده بود که نقد شوندگی این سهم ها به صفر برسد و سهامداران دیگر این سهم ها نمی توانستند سهام خود را نقد کنند و چندین ماه سرمایه آنها درگیر بود. این قانون به کمک این سهامداران آمده است که بعد از 20 روز متوالی که سهم درگیر صف های طولانی باشد حتی با انجام یک معامله حجم مبنا پر می شود و در واقع دست بازیگران را برای دستکاری در روند سهم تا حدی کوتاه می کند و نقدشوندگی سهم ها را افزایش می یابد.
از طرفی در بند دیگری در این قانون آمده است در صورتی که معاملات نماد از وضعیت صف خارج شد، حجم مبنای نماد به وضعیت عادی برمی‌گردد و بازگشت حجم مبنا به وضعیت عادی، 2 روز کاری قبل از اعمال، طی پیام ناظر به بازار اعلام می‌شود و این بند باعث می شود شدت شتاب تغییر سهم زیاد نشود و حجم مبنا دوباره کاربرد خود را پیدا می کند زیرا بطور کلی حجم مبنا ابزاری است که مانند یک دست انداز شدت شتاب و تغییر ناگهانی قیمت سهم ها را چه در جهت صعودی و چه در جهت نزولی، کاهش می دهد و در واقع راه حلی است برای مصون نگه داشتن سرمایه افراد از تغییرات سریع و ناگهانی.
تجربیات سایر کشورها برای جلوگیری از نوسانات شدیددر بورس بسیاری از کشورها روش‌های مختلفی برای جلوگیری از نوسان‌های شدید قیمت سهام وجود دارد مثلا در بورس ژاپن مانند ایران دامنه نوسان وجود دارد البته نه بصورت درصدی بلکه بصورت واحدی از پول کشورشان یا در بورس نیویورک اگر شاخص S&P 7 درصد در طی یک روز افت کند کل معاملات بورس نیویورک به مدت 15 دقیقه متوقف می شود تا از شدت شتاب ریزش جلوگیری شود. قانون حجم مبنا هم در سال 82 در زمانی که دکتر عبده تبریزی ریاست وقت سازمان بورس را برعهده داشتند به عنوان یک ابزار کنترلی در بازار بورس اوراق بهادار ایران بکار گرفته شد.
