به گزارش برنا، سالهای سال است که از چک در معاملات استفاده میشود و به تناسب شرایط معاملات با چک در بازار، قانون چک به منظور بهبود عملکرد افراد در زمینه صدور چک و همچنین افزایش اعتبار چکهای مبادله شده اصلاح میگردد. اما اصلاحی که سال 1397 در قانون چک صورت گرفت، با رویکردهای متفاوتی به مشکلات ناشی از چک پرداخت و راهکارهای نوآورانهای را در این زمینه ارايه کرد.
هم اکنون نیز برخی از تکالیف قانون جدید چک از آذر ماه سال 1397 و به مرور زمان اجرایی شده است و مهمترین بخش قانون جدید چک، یعنی الزام به ثبت و تايید چک نیز از ابتدای سال 1400 توسط تمامی بانکها در حال اجرا است.
الزام به ثبت و تايید چک، مهمترین تکلیف اجراشدهی قانونبنابر ماده 21 مکرر قانون جدید چک مصوب سال 1397، از این پس جهت معامله با چکهای جدید صیادی و بنفش رنگ، صادرکننده چک باید علاوه بر تکمیل اطلاعات درج شده بر روی برگه چک شامل هویت گیرنده، مبلغ و تاریخ سررسید چک، اطلاعات مذکور را در سامانه صیاد بانک مرکزی نیز ثبت کنند.
اما این نکته همهی کار نیست؛ چراکه بعد از ثبت چک در سامانه صیاد توسط صادرکننده، گیرنده چک نیز باید صحت این اطلاعات را در سامانه صیاد بانک مرکزی تايید کند. اهمیت این مهم در آن است که ثبت و تايید چک در سامانه صیاد این امکان را فراهم میکند که در معاملات بعدی، سابقه معاملاتی صادرکننده برای گیرنده چک قابل استعلام شده و با ایجاد تقارن اطلاعاتی بین صادرکننده و گیرنده چک، ریسک دریافت چک بلامحل کاهش یابد. البته این نکته به نفع صادرکنندگان چک نیز خواهد بود؛ زیرا از این طریق نه تنها افراد خوش حساب در معاملات شناخته شده و میتوانند در معاملات خود اعتماد طرف معامله را به خود جذب کنند، بلکه از جعل، مفقود و سرقت نشدن چکهایشان توسط سودجویان نیز مطمين خواهند شد.
از این رو، آمنه نادعلیزاده، سخنگوی اجرای قانون جدید چک، وجود سامانه صیاد در کنار فیزیک چک را امری مفید و مثمر ثمر دانست و گفت: ثبت اطلاعات چک در سامانه صیاد و نگهداری سیستمی زنجیره انتقالات چک در این سامانه می‌تواند راهکار مناسب برای مقابله با جعل یا کلاهبرداری باشد. از سوی دیگر چنانچه فیزیک چک مفقود شود، باتوجه به ثبت سیستمی اطلاعات چک توسط صادرکننده، پیگیری روند قضایی آن ساده‌تر از گذشته خواهد بود.
وی افزود: در این خصوص می‌توان به حادثه حریق ساختمان پلاسکوی تهران اشاره کرد که در آن حادثه، برخی اسناد تجاری و از جمله چک‌ها طعمه حریق یا مفقود شدند. در گذشته با توجه به عدم وجود چنین سیستمی، پیگیری امور مربوط به چکهای مفقود شده دشوار بود، لیکن با وجود این سامانه قاعدتا مشکلاتی از این دست کاهش می‌یابد. ضمن این که این سامانه شفافیت اطلاعاتی را در کشور ایجاد میکند، که در امر مبارزه با پولشویی اقدامی موثر قلمداد میشود.
تاثیر مثبت الزام به ثبت و تايید چک در افزایش اعتبار چکآمارهای بانک مرکزی نشان میدهند که بعد از سال 1400 و با اجرای الزامی شدن ثبت و تايید اطلاعات چک در سامانه صیاد، نسبت چکهای برگشتی به مبادلهشده با کاهش چشمگیری مواجه شده است.
در این رابطه، آمنه نادعلیزاده، سخنگوی اجرای قانون جدید چک با اشاره به اثرات مثبت قانون جدید چک بر فضای کسب و کار گفت: از ابتدای سال تا پایان شهریورماه، نسبت چکهای برگشتی در دسته چکهای قدیمی برابر با 9 درصد و در دسته چکهای جدید برابر با 5 درصد بوده است.
وی در مورد آمار چکهای برگشتی بیان کرد: قانون جدید چک از ابتدای فروردین سال1400 به طور رسمی اجرایی و چکهای جدید بنفش رنگ نیز روانه بازار شد. لازمهی تبادل این چکهای جدید بنفش رنگ، ثبت آنها در سامانه صیاد توسط صادرکننده و تايید آنها توسط گیرنده چک است.
سخنگوی اجرای قانون جدید چک افزود: ثبت و تايید الکترونیکی چک در سامانه صیاد، مهمترین بخش قانون جدید چک بود که باعث شد تا از جعل چک، کلاهبرداری یا سوءاستفاده از چکهای مفقودشده جلوگیری شود. فایده دیگر ثبت و تايید الکترونیکی چک در سامانه صیاد این است که در معاملات بعدی که صادرکننده چک انجام میدهد، سوابق وی در معاملات قبلی برای گیرنده چک قابل استعلام است. همچنین اگر صادرکننده، سابقه چک برگشتی رفع سوءاثر نشده داشته باشد، اجازه ثبت چک جدید در سامانه صیاد به وی داده نمیشود. این موارد باعث میشود تا آمار چکهای برگشتی در دسته چکهای جدید و قدیمی تفاوت چشمگیری داشته باشد.
نادعلیزاده در ادامه صحبتهای خود اذعان کرد: تاکنون بخشهای مهمی از قانون جدید چک اجرایی شده است. تا قبل از اجرای قانون جدید چک، افراد میتوانستند تا برگ آخر دسته چک خود را استفاده کنند، حتی اگر همه برگه چکهای صادرشده توسط آنها برگشت میخورد. در حالی که بعد از اجرای قانون جدید چک، در صورتی که چکی برگشت بخورد، سامانه صیاد به صادرکننده اجازه ثبت چک جدید را نمیدهد که این اثر زیادی در کاهش چکهای برگشتی دارد.
ضرورت اطلاعرسانی به مردم جهت عدم دریافت چک ثبت نشده در صیاداز آنجایی که اگر چک در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت نشده باشد، طبق قانون جدید چک امکان وصول آن برای گیرنده چک توسط بانکها مهیا نیست، از این رو بانکها باید با اطلاعرسانی گسترده و تبلیغات متنوع در صدا و سیما و به خصوص در شعب بانکی، مردم را از دریافت چک ثبت نشده در سامانه صیاد بر حذر دارد.
سخنگوی اجرای قانون جدید چک در این مورد تاکید کرد: توصیه اکید بانک مرکزی به هموطنان این است که چکهای جدید صیادی که ثبتش در سامانه صیاد انجام نشده است را قبول نکنند.
