نیاز: کالاها یا خدماتی است که ما بدون آنها نمی‌توانیم زندگی کنیم. نیازها الزامات اساسی هستند که برای وجود و بقا ضروری و لازم هستند. این نیازها شامل غذا، لباس، سرپناه و... هستند. آموزش و پرورش و بهداشت و درمان نیز بخش توسعه‌یافته نیازهای اساسی امروزه هستند.
خواسته: کالاها و خدماتی است که ما دوست داریم داشته باشیم اما زندگی ما بدون آنها مختل نمی‌شود. خواسته‌ها یک قدم جلوتر از نیازها هستند و به طور گسترده‌ای به نیازهای خود انسان بستگی دارند. مثال‌هایی از خواسته‌ها: گوشی هوشمند، وسایل الکترونیکی، جواهرات، تلویزیون، اسباب‌بازی، ماشین و... هستند.
آموزش تفاوت بین آنچه می‌خواهیم و آنچه نیاز داریم، بسیار مهم است. خواسته چیزی است که فرد به آن میل دارد، یا بلافاصله یا در آینده آن را می‌خواهد. برخلاف نیازها، خواسته‌ها از یک شخص به شخص دیگر و از یک خانواده به خانواده دیگر تفاوت دارند. برای مثال یک فرد ممکن است یک ماشین شخصی بخواهد در حالی‌که دیگری ممکن است تمایل به مسافرت به یک کشور عجیب و غریب داشته باشد. هر فرد لیست خواسته‌های خود را دارد به گونه‌ای که لیست خواسته‌های هر فرد به علاوه درجه اهمیت آنها با فرد دیگر متفاوت است. علاوه بر این، خواسته‌ها می‌توانند با گذر زمان تغییر کنند که این در تضاد با نیازهاست و در طول عمر یک فرد ثابت باقی می‌مانند.
اغلب انسان‌ها خواسته‌های نامحدود دارند اما به علت محدود بودن منابع (پول) نمی‌توان تمام آنها را همزمان داشت. زمانی به مرز خاکستری بین نیاز و خواسته می‌رسید که شما تمایل بسیار زیادی برای بدست آوردن چیزی دارید که ممکن است به اشتباه آن را به عنوان خواسته تفسیر کنید ولی بیشتر آن را به عنوان نیاز بنگرید. به منظور دانستن اینکه آیا آن تمایل شما نیاز است یا خواسته، بهتر است یک سوال اساسی بپرسید: آیا شما بدون آن زنده می‌مانید یا نه؟ اگر پاسخ مثبت است، مهم نیست که چقدر به داشتن آن تمایل دارید. چیزی که به آن تمایل دارید یک خواسته است. هر فردی برای برنامه‌ریزی و اولویت‌گذاری تخصیص پول خود ابتدا باید نیازهای خود را در نظر بگیرد و سپس به خواسته‌ها توجه کند.
به وسایل اطراف خود نگاه کنید. اگر به کارایی آنها فکر کنید می‌بینید بعضی از آنها برای زندگی کردن، ضروری است؛ مثلا غذا، سرپناه و پوشاک؛ اما وسایل زیادی هم هستند که نبودشان موجب توقف زندگی نمی‌شوند؛ بلکه به بهتر شدن کیفیت زندگی کمک می‌کنند؛ مثلا نداشتن تلویزیون 78 اینچ یا ماشین ظرفشویی، زندگی را مختل نمی‌کند. شما آنها را «خواسته» اید و درواقع نیاز اساسی شما نیستند.
به این فرمول دقت کنید:
- خواسته‌ها ابتدا با دوست‌داشتن به وجود می‌آیند؛ مثلا من تلویزیون ال‌ای‌دی بزرگ را دوست دارم و می‌خواهم. من پژو 206 را دوست دارم و می‌خواهم؛ اما پس از مدتی اوضاع دگرگون می‌شود؛ پس از مدتی درک می‌کنیم که دیگر خیلی دوست‌داشتنی در کار نیست و به آن عادت می‌کنیم و برایمان کهنه می‌شوند.
- حالا مشکل چیست؟ اگر در این بازی قرار بگیرید، مجبورید پیوسته در حال کار باشید که فلان وسیله را بگیرید. بعد به آن عادت کنید و وارد مرحله بعد شوید. یعنی دوباره چیز دیگری بخرید و پس از مدتی به آن عادت کنید. آیا این روش درست است؟ به‌خصوص اگر پول رسیدن به خواسته‌ها، از وام و قرض تهیه شود و انسان را مجبور کند برای بازپرداخت آن از کارهایی بزند که واقعا خود و اطرافیانش به آن نیاز دارند؛ مثل محبت به فرزند و همسر و وقت‌گذاشتن برای آنها؛ در عمل با این قسط و قرض‌ها ممکن نیست.
تشخیص میان نیازها و خواسته‌ها
تشخیص میان نیازها و خواسته‌ها می‌تواند مشکل باشد. خانواده‌تان از اتومبیل به منظور بردن کودکان به مدارس، رفتن به سرکار، رفتن برای خرید کردن و غیره استفاده می‌کنند. در بیشتر موارد، افراد به یک اتومبیل نیاز دارند. اما، در بسیاری از موارد، افراد دوست دارند ماشینی داشته باشند که بزرگتر و گران‌تر از آن چیزی باشد که نیاز دارند. بنابراین اگر چه داشتن اتومبیل نیاز است، ولی در واقع یک خواسته است. پول‌های اضافی که برای خرید اتومبیل لوکس و بزرگتر هزینه می شود، می توانست برای چیزهای دیگری پس‌انداز یا خرج شود.
کودکان نیاز دارند بفهمند که بودجه محدودی به منظور پرداخت برای کالاها و خدماتی که خانواده نیاز دارند و می خواهند، وجود دارد. شما می‌توانید با بحث درباره موردهای مختلفی که اطراف‌تان هستند و پرسیدن اینکه کدامیک خواسته و کدامیک نیاز هستند به قدرت تمییز یا تشخیص کودکان در ارتباط با نیازها و خواسته‌ها کمک کنید. یا زمانی که در حال خرید هستید، از کودکان بخواهید کدامیک از این‌ها نیاز یا خواسته هستند. برای نشان دادن اینکه برای هر هفته یا ماه مقدار محدودی از پول برای خرج کردن وجود دارد، یک جدول بکشید و آن را به قسمت‌های مختلف تقسیم کنید که هر قسمت هزینه هایی همچون هزینه های خانه سازی، غذا، و لباس را نشان می دهد و اینکه چقدر برای خواسته ها باقی مانده است. کودک تان ممکن است دوست داشته باشد آن را رنگ کند و از کودکان خود بخواهید مشخص کنند هر کالا، نیاز هست یا خواسته و علت را از آنها بپرسید و با کودکان‌تان در این خصوص گفتگو کنید.
ما به دلیل عوامل مختلفی مانند سن، سلامتی، شغل، محیط، موقعیت، فرهنگ و باورها، نیازها و خواسته‌های مختلفی داریم. همچنین خواسته‌های ما در طول زمان می‌توانند تغییر کنند. بر ای رسیدن به خواسته‌ها هدف‌گذاری کنید.
برای اینکه بتوانید پول خود را هوشمندانه خرج کنید باید تفاوت بین نیازها و خواسته‌ها را درک کنید و به کودکان خود نیز آموزش دهید.
