به گزارش ایسنا، تامین اعتبار و نقدینگی لازم برای واحدهای تولیدی در تامین مواد اولیه یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌هایی بوده که در سال‌های گذشته برای فعالان اقتصادی به وجود آمده است. عدم امکان پرداخت نقدی در هنگام خرید مواد اولیه با توجه به تسویه نشدن فروش محصولات چه در داخل و چه به صورت صادراتی، باعث شده از سوی واردکنندگان مواد اولیه تحت فشار قرار بگیرند و از سوی دیگر تولیدکنندگان نیز نتوانند در زمان مدنظر خود، مواد اولیه مورد نیاز را تامین کنند.
به دنبال به وجود آمدن این مشکلات، محمدرضا فاروقی – نایب ريیس کمیسیون تسهیل واردات اتاق بازرگانی ایران – از فراهم بودن امکان خرید اعتباری مواد اولیه خبر داده است. او سایت اتاق ایران گفته: ضرورت ایجاد بستر مقرراتی برای بهره‌مندی از شیوه پرداخت اعتباری در جلسات بخش خصوصی با مسيولان مربوطه در دولت قبل مطرح شد و آنها نیز ضمن استقبال از پیشنهادها از فعال واقعی اقتصادی که در شرایط ارزی کنونی این اعتبار را کسب کرده به عنوان سرمایه‌های کشور یاد کردند؛ اما متاسفانه تصمیم عملیاتی خاصی در این باره جز مقطعی آن هم برای کالاهای اساسی، اتخاذ نکردند.
دبیر کمیته گمرک ستاد تسهیل کشور ادامه داد: در شرایط کنونی مطابق الزامات مقرر در بند 2 مصوبه 4353 مورخه 22 فروردین 1397 که منبعث از ماده 7 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز است، جز در موارد استثنا، ارز مورد نیاز کلیه کالاهای ثبت سفارش شده و خدمات از طریق سیستم بانکی و صرافی‌های مجاز در چارچوب مقررات بانک مرکزی تامین می‌شود و در کلیه حوالجات ارزی، بانک مرکزی باید نظارت مستقیم و مستمر داشته باشد، منتها در سنوات گذشته در قالب رویه‌ها و اولویت‌های ارزی اعلامی از سوی بانک مرکزی، سازوکار رویه خرید اعتباری برای تامین مواد اولیه تولید، پیش‌بینی نشده بود و فقط درباره کالاهای اساسی آن هم در مقطعی ستاد تنظیم بازار مصوبه‌ای را در 30 فروردین 1399 به این شرح صادر کرد: «بانک مرکزی نسبت به تخصیص ارز 4200 تومان برای کالاهای اساسی مشمول به صورت خرید اعتباری اقدام و برای تامین ارز آن حداکثر 6 ماه از زمان تخصیص ارزهای در دسترس قابل انتقال اقدام کند» اما این فرایند مورد استقبال واردکنندگان کالاهای اساسی قرار نگرفت.
به باور فاروقی در بحث تامین مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی که ثبت سفارش و تامین ارز آنها می‌تواند حسب نوع کالا و اولویت ارزی به یکی از روش‌های واردات در مقابل صادرات، ارز اشخاص، تهاتر و یا استفاده از ارزهای صادراتی غیر، صورت پذیرد، شرایط متفاوت خواهد بود و واردکننده ضمن بهره‌مندی از این رویه می‌تواند با تامین مواد اولیه بیشتر از نقدینگی خود با افزایش ظرفیت تولید، بهره‌وری بیشتری ایجاد کرده و پول فروشنده را پس از فروش کالا حواله کند.
این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران معتقد است با اجرایی شدن واردات اعتباری در بازه زمانی مشخص، امکان واردات قبل از صادرات نیز مهیا می‌شود، به گونه‌ای که یک صادرکننده پیش از صدور کالای خود، مواد اولیه مورد نیاز تولید را به صورت اعتباری تامین کرده و پس از صدور، ارز حاصله را به کالای وارداتی تخصیص دهد. علاوه بر این امکان واردات اعتباری می‌تواند فشار را در مقاطعی از بازارهای ارزی برداشته و با کاهش تقاضا در تعدیل نرخ ارز نیز موثر باشد.
نایب‌ريیس کمیسیون مدیریت واردات اتاق ایران از ارسال این پیشنهاد مستفاد از تبصره 2 ماده 9 آیین‌نامه اجرایی مواد 5 و 6 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز از طرف کمیسیون در سال گذشته به عنوان راهکاری برای جلوگیری از رسوب کالا در اماکن گمرکی و کاهش فشار بر بازارهای ارزی خبر داد و تصریح کرد: با اجرایی شدن این رویه، واردکنندگان بی‌نیاز از ترخیص درصدی محموله‌های فاقد کدرهگیری بانک، می‌توانند 100 درصد کالا را به صورت اعتباری ترخیص و در فواصل زمانی 3 تا 6 ماهه ارز مورد نیاز خود را تامین کنند.
این فعال اقتصادی با بیان این نکته که با شروع کار دولت سیزدهم ضوابط اجرایی سیاست‌های ارزی و تجاری توسط معاونت اقتصادی ریاست جمهوری ابلاغ شد و در تبصره 2 از بند 2 قسمت الف این ابلاغیه مقرر شد بانک مرکزی با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت جهاد کشاورزی، طی یک ماه نسبت به تهیه دستورالعمل رویه واردات اعتباری اقدام کند، گفت: دستورالعمل اجرایی این ابلاغیه 2 بهمن سال جاری مصوب، ابلاغ و مقرر شد واردات اعتباری فقط برای مواد اولیه توسط شرکت‌های تولیدکننده در مدت زمان حداکثر 3 ماه در بستر سامانه نیما امکان‌پذیر باشد.
او تاکید کرد: اجرایی شدن این مقرره در گرو این است که پیشتر اسناد تجارتی آزاد بوده و از حیث انتقال مالکیت نیز مشکلی وجود نداشته باشد، این رویه به مثابه ترخیص 90 درصدی کالاهای فاقد کد رهگیری است با این تفاوت که واردکنندگانی که پیشتر اسناد مالکیت در ید آنها بوده با دریافت ثبت سفارش و مجوز ورود می‌توانستند با تودیع تعهد 2 ماهه به گمرک برای ارايه کد رهگیری، 90 درصد کالای خود را ترخیص کرده و ترخیص 10 درصد باقی مانده آن منوط به تعیین و ثبت اطلاعات منشا ارز است، هر چند در رویه واردات اعتباری واردکنندگان تولیدی می‌توانند پس از دریافت ثبت سفارش و مجوز ورود با دریافت گواهی ثبت آماری مدت‌دار و تعهد به خرید و انتقال ارز در سامانه نیما ظرف مدت 3 ماه، کل مواد اولیه وارده خود را از گمرک ترخیص کنند.
بر اساس اظهارات فاروقی، گستره شمول این مقرره کافی به مقصود نیست، چون واردکننده فقط متعهد به تامین ارز در بازار ثانویه بوده و رویه موثر واردات در قبال صادرات دیده نشده است و از طرفی این تسهیلات هم‌زمان معطوف به واردکننده تولیدی و مواد اولیه است، در حالی که ماده اولیه توسط هر شخصی وارد شود در نهایت امر در تولید مصرف می‌شود. همچنین نیاز تولید تنها مواد اولیه نیست و تامین ماشین‌آلات و ملزومات تولید هم از نیازهای اساسی تولید محسوب می‌شود.
