مقایسه ظرفیت اسمی، درآمد فروش و سودآوری پتروشیمی های ایران

به گزارش بورس نیوز، اطلاعات و آمار مربوط به صنعت پتروشیمی در سال‌های 1398 و 1399 توسط مراجع معتبر منتشر نگردیده است تنها آمار رسمی مربوط به صنعت پتروشیمی، امار تولید سال 1398 توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌باشد که حجم تولید بخش پتروشیمی در این سال 54.6 میلیون تن اعلام کرده است. از این رو، با توجه به متوسط نرخ بهره برداری صنعت پتروشیمی ایران (85 درصد)، ظرفیت اسمی صنعت پتروشیمی ایران در سال 1398 به صورت کارشناسی برآورد شده است که معادل 64 میلیون تن است. برای برآورد ظرفیت اسمی صنعت پتروشیمی ایران در سال 1399، ظرفیت اسمی طرح‌های بهره برداری شده در این سال به ظرفیت سال قبل اضافه گردیده است. در سال 1398، بیشترین ظرفیت اسمی تولید صنعت پتروشیمی مربوط به گروه الفین و پلیمر‌ها می‎باشد و کمترین آن به گروه متانول تعلق دارد.
در سال 1398، ظرفیت اسمی شرکت‌های بورسی گروه الفین و پلیمرها، 26.5 میلیون تن است. از سوی دیگر ظرفیت اسمی شرکت‌های غیر بورسی 4.2 میلیون تن است. در سال 1399، طرح‌های میاندواب (140 هزار تن)، کاویان (2089 هزار تن)، ایلام (300 هزار تن)، لرستان (33 هزار تن) و هکمتانه (45 هزار تن) افتتاح شده اند که در مجموع حدود 2607 هزار تن به ظرفیت گروه الفین و پلیمر‌ها در این سال افزوده شده است.

ظرفیت اسمی اوره حدود 6.5 میلیون تن است که به غیر از پتروشیمی رازی مابقی شرکت‌ها در بازار سرمایه حضور دارند (پتروشیمی‌های پردیس، خراسان، شیراز، کرمانشاه). ظرفیت تولید امونیاک کشور 5.11 میلیون تن است. پتروشیمی لردگان با ظرفیت تولید 1075 هزار تن اوره و 677 هزار تن آمونیاک در آذر ماه 99 به بهره برداری رسیده است. از این رو در سال مجموع گروه اوره و آمونیاک حدود 13.42 میلیون تن ظرفیت دارد.

مجموع ظرفیت اسمی گروه متانول در سال 98، معادل 6.7 میلیون تن بوده که شامل پتروشیمی‌های زاگرس، خارک، فناوران، شیراز و مرجان است. در سال 1399، طرح‌های کیمیای پارس خاورمیانه (1650 هزار تن)، کاوه (2300 هزار تن) و بوشهر (1560 هزار تن) به بهره برداری رسیده اند. بدین ترتیب مجموع ظرفیت اسمی گروه متانول در سال 1399، حدود 12 میلیون و 204 هزار تن است.

در گروه اروماتیک‌ها طرحی به بهره برداری نرسیده است لذا ظرفیت تولید این گروه همان عدد سال 98 است.
در گروه سایر، در سال 1399، پتروشیمی تخت جمشید با ظرفیت 98 هزار تن و پتروشیمی ارومیه با ظرفیت 40 هزار تن سولفات پتاسیم به بهره برداری رسیده است. مجموع این سه گروه بعلاوه سایر عددی حدود 74.2 میلیون تن شده است.

طبق اخبار سایت اطلاع رسانی روابط عمومی شرکت ملی صنایع پتروشیمی (NIPC) براساس برنامه ریزی‌های انجام شده تا پایان سال 1400، طرح‌های پتروکیمیای ابن سینا، فاز 1 متانول آرتا انرژی، پتروشیمی سبلان، پالایشگاه پارسیان سپهر، دی آریا پلیمر، پتروشیمی هنگام، پارس فنال، دی پلیمر آرین و فاز 1 مسجد سلیمان طرح‌هایی هستند که تا پایان سال راه اندازی خواهند شد.
در ادامه به بررسی عملکرد مالی 20 شرکت پتروشیمی منتخب پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار ایران می‌پردازیم که شامل شرکت‌های زیر می‌باشند: پتروشیمی زاگرس، خارک، فناوران، پردیس، خراسان، شیراز، شازند، مارون، جم، امیرکبیر، جم پیلن، اروند، تندگویان، آریا ساسول، نوری، بوعلی سینا، اصفهان، کرمانشاه، صنایع شیمیایی ایران و پارس.
همانطور که مشاهده می‌شود، ظرفیت کل این 20 پتروشیمی منتخب (تقریبا 47.2 میلیون تن) می‎باشد. همچنین این 20 پتروشیمی حدود 42.9 میلیون تن محصول تولید می‌کنند. به عبارت دیگر متوسط نرخ بهره برداری کل بیست شرکت منتخب، حدود 91 درصد است.

در ادامه مقادیر ظرفیت اسمی، فروش و تولید واقعی هر کدام از پتروشیمی‌های منتخب ارايه گردیده است و این نکته قابل توجه می‌باشد که محصولات فرعی از قبیل بخار آب، اکسیژن، هیدروژن تولید شده طی فرآیند، در مجموع ظرفیت محصولات پتروشیمی در این جداول در نظر گرفته نشده اند.

*لازم به ذکر است که پتروشیمی‌های زاگرس و فناوران، علاوه بر متانول، به ترتیب بخار آب و هیدروژن نیز تولید می‌کنند، ولی ظرفیت آن‌ها جزء محصولات پتروشیمی در نظر گرفته نمی‌شود. از ظرفیت اسمی 5725 هزار تنی گروه متانول حدود 4960 هزار تن مربوط به محصول متانول است.

 سال مالی پتروشیمی پردیس، انتهای شهریور هر سال است.

در این گروه محصول تجاری اصلی اوره می‌باشد و مقدار زیادی از آمونیاک تولیدی طی فرآیند بعنوان ماده اولیه جهت تولید اوره مصرف می‌شود و همانطور که از تفاوت مقدار تولید و فروش آمونیاک در جدول فوق قابل مشاهده است، مقدار کمی از آمونیاک در انتهای فرآیند جهت فروش باقی می‌ماند. از 10.441.700 تن ظرفیت اسمی گروه اوره و آمونیاک حدود 5947 هزار تن مربوط به محصول اوره است.

حدود 29 درصد محصولات پتروشیمی، در حین فرآیند تولید بعنوان خوراک محصولات نهایی مصرف می‌شوند. در گروه الفین‌ها نیز محصولات تجاری اصلی پلیمر‌ها هستند و مقدار زیادی از اتان و اتیلن تولیدی طی فرآیند بعنوان خوراک عمدتا جهت تولید پلیمر‌هایی نظیر پلی پروپیلن و پلی اتیلن و ... مصرف می‌شود و همانطور که از تفاوت مقدار تولید و فروش اتان و اتیلن در جدول فوق قابل مشاهده است، مقدار کمی از آن‌ها در انتهای فرآیند جهت فروش باقی می‌ماند. همچنین ظرفیت هیدروژن تولید شده در پتروشیمی‌های شازند و امیر کبیر و اکسیژن تولید شده در پتروشیمی اروند جزء محصولات پتروشیمی در نظر گرفته نشده اند.

 مقایسه مقدار و مبلغ درآمد کل و فروش داخلی و صادراتی پتروشیمی‌ها
در این بخش، جداول مقدار و مبلغ درآمد فروش پتروشیمی‌های منتخب، به تفکیک بازار داخلی و صادرات برای سال منتهی به 29 اسفند 98 و همچنین شش ماهه اول 99 تشریح شده است. در این جداول مقدار و مبلغ درآمد کلیه محصولات اصلی و فرعی (بخار آب، اکسیژن و هیدروژن و ...) و فروش بین مجتمعی لحاظ گردیده است. در جدول زیر کل مقدار فروش در گروه متانول در سال مالی 1398، حدود 6.13 میلیون تن با ارزش 133.623 میلیارد ریال می‌باشد که 71 درصد آن صادر می‎شود. همچنین حجم و ارزش فروش شش ماه نخست 99، تقریبا معادل 52 و 57 درصد فروش سال قبل است.

لازم به ذکر است که محصولات تولیدی پتروشیمی زاگرس، علاوه بر متانول، مقداری بخار آب نیز می‌باشد که متانول عمدتا صادر می‌شود و بخار تولید شده به پتروشیمی مبین فروخته می‌شود و فناوران نیز مقداری هیدوژن به فروش می‌رساند، به همین جهت مقدار فروش در این جدول از مقدار فروش در جدول 7 گروه متانول بیشتر می‎باشد. همچنین پتروشیمی خارک فروش داخلی ندارد و کلیه تولیدات خود را صادر می‌کند.
در ادامه جداول زیر مشاهده می‌شود که از کل مقدار فروش 6 میلیون تن محصولات گروه اوره و آمونیاک با ارزش 197.217 میلیارد ریال، حدود 60 درصد صادر شده و مابقی در بازار‌های داخلی مصرف می‌شود. در مقابل در گروه محصولات الفین با کل مقدار فروش برابر با 8.5 میلیون تن و ارزشی معادل 1,171,538 میلیارد ریال، تنها 30 درصد مقدار کل آن صادر می‌شود.

همچنین حجم فروش گروه آروماتیک ها، 10.85 میلیون تن با ارزش 875.259 میلیارد ریال بوده، که پتروشیمی نوری بیشترین و پتروشیمی اصفهان کمترین فروش را دارند.

در مجموع، کل فروش 20 پتروشیمی منتخب برار با 30.84 هزار تن می‌باشد، 10.97 هزار تن از آن (35.5 درصد) با ارزشی معادل 1.094.266 میلیارد ریال به بازار‌های بین المللی صادر می‌شود و مابقی در بازار‌های داخل به فروش می‌رسد. مقدار صادرات بدلیل تحریم‌ها کاهش یافته است بطوری که در سال 1398 مقدار صادرات بالاتر از 50 درصد فروش بود.

____________________________________________________

بخش اول این گزارش را اینجا بخوانید 

____________________________________________________

صورت‌های مالی و سود و زیان پتروشیمی‌ها

همانطور که در جدول زیر مشاهده می‌شود، کل دارایی‌های پتروشیمی‌های مورد بررسی در انتهای سال 1398، 1349 هزار میلیارد ریال می‌باشد، که 936 هزار میلیارد ریال آن دارایی جاری و 412 هزار میلیارد ریال آن دارایی غیرجاری می‌باشد 692 هزار میلیارد ریال از دارایی با استقراض تامین شده و 657 هزار میلیارد ریال آورده حقوق صاحبان سهام می‌باشد. پتروشیمی نوری بیشترین دارایی و پتروشیمی خراسان کمترین دارایی را در بین پتروشیمی‌ها دارند.

کل درآمد عملیاتی در سال 99 مربوط به 20 شرکت مورد بررسی، 2.494 هزار میلیارد ریال می‌باشد. پتروشیمی نوری با 432 هزار میلیارد ریال بیشترین درآمد را دارد که معادل 17.3 درصد درآمد مجموع می‌باشد. پس از آن پتروشیمی جم، پارس، مارون قرار دارد. با کسر بهای تمام شده و هزینه‌های عملیاتی، مجموع سود عملیاتی 945 هزار میلیارد ریال می‌باشد. در نهایت سودخالص بعد از کسر مالیات، 1.044 هزار میلیارد ریال بوده که نسبت به سال 98 بیش از 100 درصد رشد داشته است.. بیشترین حجم سود خالص مربوط به پتروشیمی پارس با رقم تقریبا 122 هزار میلیارد ریال است.

ادامه دارد...

کاری از فاطمه گرامی نیا _ زینب سرایی شاد