اقتصاد آنلاین – سهیل بانی؛ در آخرین روز از آبان ماه سال جاری، پس از کش‌وقوس‌های فراوان، آگهی افزایش سرمایه نماد بورسی مورد اشاره، در سامانه کدال قرار گرفت. این افزایش سرمایه، از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها خواهد بود. انتشار این خبر باعث شد تا این نماد در معاملات روز‌های آتی بازار سرمایه، با افزایش تقاضا مواجه شده و در مدار صعود قرار بگیرد. با این وجود، اتفاقات رخ داده در حاشیه این افزایش سرمایه، یادآور یکی از معضلات بزرگ بورس ایران، تحت عنوان معاملات با اطلاعات پنهانی شد.
انفجار پیش از جرقهمعاملات این نماد که اخیرا و در اواخر آبان ماه انجام شد، در محدوده منفی تابلو آغاز شده و تا پایان زمان بازار، در همین ناحیه ادامه یافت. به این ترتیب این نماد در پایان روز معاملاتی، با افت 4.2درصدی همراه شد.
همان نماد معاملات روز آتی را در رنج نزولی آغاز کرد اما با این وجود، با گذشت تنها 10دقیقه از آغاز معاملات، سهم مورد اشاره صعودی شد و در ساعت 11 و 30دقیقه، به صف خرید نشست. در نهایت، معاملات روز 30آبان را با رشد 2.4درصدی به پایان رساند.
این تغییر رویه سهام، برای کارشناسان بورسی سيوال برانگیز بود تا اینکه در ساعت 21:47دقیقه همان روز، اطلاعیه افزایش سرمایه این نماد، در سامانه کدال قرار گرفت. رشد ناگهانی نماد، درست پیش از اعلام خبر افزایش سرمایه، باعث ایجاد شک و شبهه‌های فراوان در زمینه احتمال انجام معاملاتی با اطلاعات نهانی شد.
تحقیق و تفحص حول محور اطلاعات نهانیاین اتفاق، تنها مورد از معاملات مشکوک به عدم تقارن اطلاعات نبوده و بازار سهام ایران در گذشته نیز با این مشکل مواجه بوده‌است. با وجود اینکه، طبق بند‌های اول و دوم ماده 46 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، انجام معامله متکی بر اطلاعات نهانی جرم است، تاکنون هیچ اقدام موثری در جهت رسیدگی به این موارد صورت نپذیرفته است.
غلامرضا مرحبا، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با اقتصاد آنلاین، به مبحث رسیدگی به تخلفات مبنی بر معاملات با اطلاعات نهانی، به عنوان یکی از موارد تحت تحقیق و تفحص مجلس از سازمان بورس اشاره کرد و گفت: یکی از سوالات در این مورد، این است که چطور بعضی از شرکت‌های بزرگ و اشخاص حقوقی در بازار سرمایه، پیش از ریزش بزرگ بورس در سال 99، از این موضوع مطلع شده و از بازار خارج شدند؟
وی در ادامه گفت: در همه جای دنیا، یکی از ویژگی‌های بورس، شفافیت آن است و این ویژگی باید در بورس ایران هم وجود داشته باشد که الان اینگونه نیست. علاوه بر آن، نوع نظارت بر بازار هم باید تغییر کند. به نحوی که دخالت انسانی به حداقل برسد و نطارت سیستماتیک تقویت شود.
لزوم نظارت بر معاملات مدیران سابق بازاریکی دیگر از نقاط ضعف بازار سرمایه ایران، این است مدیران بازار مجاز هستند که مدتی پس از پایان مدت ریاست خود، وارد شرکت‌‌ها شوند. تقریبا همه روسای سابق بازار، در حال حاضر یا در شرکت‌های دیگر فعال هستند و یا خود، دارای شرکت هستند. این قانون نیز به خودی خود، می‌تواند یک رانت اطلاعاتی برای این اشخاص ایجاد کند.
در نهایت، گفتنی است که با وجود اینکه به عقیده منابع آگاه، این رانت اطلاعاتی وجود دارد و برخی از فعالین بازار از این موضوع سوء استفاده می‌کنند، اما این موضوع با اطلاعات در دسترس، قابل اثبات و یا رد شدن نیست. تنها کورسوی امید برای پیگیری این موارد، ثبت شکایت از طریق سامانه سمتا بورس، به نشانی shekayat.seo.ir است.
