این یعنی سرعت رشد تورم هم به همین اندازه بیشتر شده؛ البته به باور بسیاری از آگاهان اقتصادی، نقدینگی، صرفا عامل اصلی تورم در ایران نیست، ولی می‌توان آن را یک متغیر بسیار تاثیرگذار در تورم دانست.
طبق نظریه‌های مقداری پول در شرایطی که میزان فعالیت‌های اقتصادی و سرعت گردش پول ثابت بماند، می‌تواند نوعی رابطه مستقیم بین رشد نقدینگی و تورم وجود داشته باشد. در شرایطی که سرعت گردش نقدینگی به دلیل افزایش سهم شبه‌پول در سال‌های اخیر کاهش یافته، از اثرگذاری مستقیم افزایش نقدینگی بر تورم کاسته شده است که این به معنی تغییر در رابطه تورم و رشد نقدینگی نیست بلکه گسست آن‌ها در سال‌های اخیر به دلیل تغییر اجزای رشد نقدینگی بوده که در اثر تغییر در سود واقعی سپرده‌ها اتفاق افتاده است.
هر چه هست، حالا جدیدترین آمار رسمی از جزيیات حجم نقدینگی و متغیرهای پولی بیان‌گر رشد 37.8 درصدی حجم نقدینگی در یک سال منتهی به مردادماه است. این در حالی است که حجم نقدینگی در کانال 5000 هزار میلیارد تومانی قرار دارد. آنطور که جزيیات آمارهای اقتصادی بانک مرکزی نشان می‌دهد، در مردادماه امسال، حجم نقدینگی به بیش از 5 هزار و 401 هزار میلیارد تومان رسیده است؛ رقمی که نشان از نرخ رشد 37.8 درصدی در دوازده ماه منتهی به این ماه دارد.
از سوی دیگر، تغییرات پنج ماهه ابتدایی سال نیز خبر از افزایش 11.3 درصدی رشد حجم نقدینگی دارد. در این میان، نکته قابل تامل، روند افزایشی این شاخص مهم پولی در سال‌های اخیر است، به گونه‌ای که در مردادماه سال 1392 (آغاز دولت یازدهم حسن روحانی) حجم نقدینگی 640 هزار میلیارد تومان بود و در ادامه با افزایش قابل توجه، به رقم 4 هزار و 68 هزار میلیارد تومان در شهریورماه 1400 رسید. در ادامه با آغاز به کار دولت سیزدهم، این روند با شیب ملایم‌تری همراه شد و حالا در پایان مردادماه سال جاری، به بیش از 5 هزار و 401 هزار میلیارد تومان رسیده که بیان‌گر افزایش بیش از 743 درصدی است.
چه میزان از نقدینگی، پول و شبه‌پول است؟
بررسی اجزای تشکیل دهنده این حجم از نقدینگی - یعنی پول و شبه‌پول - نشان می‌دهد که در پنجمین ماه سال، سهم پول از نقدینگی 5401 همت، بیش از هزار و 200 هزار میلیارد تومان است که از این میزان، حدود 89 هزار میلیارد تومان به صورت اسکناس و مسکوک در دست مردم است و بیش از هزار و 100 هزار میلیارد تومان نیز به عنوان سپرده‌های دیداری است.
بد نیست بدانید که سپرده دیداری حسابی نزد بانک است که معمولا بهره‌ای به آن تعلق نمی‌گیرد و هر لحظه که مشتری اراده کند، می‌تواند از طریق واگذاری چک به سایر افراد، از آن برداشت کند. به سپرده دیداری، سپرده قرض‌الحسنه جاری نیز گفته می‌شود. بر همین اساس، افزایش 55.6 درصدی حجم پول در یک سال منتهی به مرداد 1401 است. به بیان دیگر، حجم پول از رقم 781 هزار میلیارد تومانی در مرداد سال قبل به حدود هزار و 216 هزار میلیارد تومان در مرداد امسال رسیده است.
اما سهم «شبه پول» از حجم نقدینگی چقدر است؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد شبه پول در پنجمین ماه سال با رشد یک ساله 33.3 درصدی همراه بوده و به رقم بیش از 4 هزار و 185 هزار میلیارد تومان رسیده است.
در این میان، زیرمجموعه شبه‌پول مواردی همچون سپرده قرض‌الحسنه پس‌انداز، سپرده کوتاه‌مدت، سپرده یک ساله و سپرده دو ساله است؛ به‌گونه‌ای که به عنوان نمونه در مردادماه امسال، بیش از هزار و 143 هزار میلیارد تومان به عنوان سپرده یک ساله در بانک‌ها قرار دارد.
تغییرات نه‌ساله؛ پایه پولی هفت برابر شد
بررسی بخش دیگری از آمار متغیرهای پولی در مردادماه، نشان از رشد قابل توجه پایه پولی در نه سال اخیر دارد، به گونه‌ای که پایه پولی در مردادماه 1392 در سطح 96.3 هزار میلیارد تومان قرار داشت و در پایان تابستان سال گذشته (پایان دولت روحانی) به رقم 519 هزار میلیارد تومان رسید. این روند افزایشی حالا در مردادماه سال جاری، با رشد یک ساله 30.3 درصدی به رقم بیش از 672 هزار میلیارد تومان رسیده است.
افزایش تورم خدمات در سال جاری
رد پای افزایش نقدینگی حالا دیگر نه فقط در بحث‌های غیررسمی که در میان آمارهای رسمی نیز دیده می‌شود. بر اساس آمارها، تورم نه فقط در بخش خوراکی‌ها که در بخش خدمات نیز افزایش قابل‌توجهی را نشان می‌دهد که بی‌ربط به افزایش نقدینگی در سال‌های اخیر نیست.
بر اساس آمار، شاخص قیمت تولیدکننده در بخش‌های خدمات در تابستان امسال نسبت به فصل قبل 16.2 درصد و نسبت به فصل مشابه سال قبل 56.1 درصد و در چهار فصل منتهی به فصل جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل 49.7 درصد افزایش داشته است.
بر اساس گزارش اخیر مرکز آمار ایران با عنوان «شاخص قیمت تولیدکننده بخش‌های خدمات ـ فصل تابستان 1401 (بر مبنای سال پایه 1395)» آمده است که در تابستان سال جاری درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش‌های خدمات نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) 16,2 درصد است که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (13.8درصد)، 2.4 واحد درصد افزایش داشته است.
خدمات حوزه «جا و غذا» صدرنشین و «ارتباطات و اطلاعات» در قعر
به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط ارايه‌دهندگان خدمات به ازای تولید خدماتشان در داخل کشور، در فصل تابستان 1401 نسبت به فصل قبل، 16.2 درصد افزایش دارد.
در این فصل بیشترین تورم فصلی با 30.7 درصد مربوط به گروه «فعالیت‌های خدماتی مربوط به تامین جا و غذا» و کمترین تورم فصلی با 4.8 درصد مربوط به گروه «اطلاعات و ارتباطات» است.
همچنین درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش‌های خدمات نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) در فصل تابستان امسال 56,1 درصد بوده که در مقایسه با همین اطلاعات در فصل قبل (49.4 درصد)، 6.7 واحد درصد افزایش داشته است.
به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط ارايه‌دهندگان خدمات به ازای تولید خدماتشان در داخل کشور، در فصل تابستان 1401 نسبت به فصل دوره مشابه سال قبل، 56.1 درصد افزایش دارد. در این فصل بیشترین تورم نقطه به نقطه با 117.1 درصد مربوط به گروه «فعالیت‌های خدماتی مربوط به تامین جا و غذا» و کمترین تورم نقطه به نقطه با 25.8 درصد مربوط به گروه «اطلاعات و ارتباطات» است.
در فصل تابستان 1401، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش‌های خدمات در چهار فصل منتهی به تابستان امسال نسبت به مدت مشابه در سال قبل 49,7 درصد است که در مقایسه با همین اطلاع در فصل قبل (47.3 درصد)، 2.4 واحد درصد افزایش داشته است.
220
به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط ارايه‌دهندگان خدمات به ازای تولید خدماتشان در داخل کشور، در چهار فصل منتهی به تابستان 1401 نسبت به دوره مشابه سال قبل، 49.7 درصد افزایش دارد.
در این فصل بیشترین تورم سالانه با 96.4 درصد مربوط به گروه «فعالیت‌های خدماتی مربوط به تامین جا و غذا» و کمترین تورم سالانه با 25.5 درصد مربوط به گروه «اطلاعات و ارتباطات» است.
بیشتر بخوانید:
- چند نفر در ایران اشتغال ناقص دارند؟ / موتور فعال تولید فقر
220 46
