طرح ملی و راهبردی انتقال نفت خام گوره به جاسک با بهره‌مندی حداکثری از توان شرکت‌های ایرانی به ثمر نشست و صادرات نفت کشور از پایانه جاسک برای نخستین‌بار عملیاتی شد.
فرآیند رسمی بارگیری و صادرات نخستین محموله نفت خام از پایانه جاسک امروز (پنجشنبه، 31 تیرماه) با فرمان ريیس‌جمهوری آغاز و هدف دیرینه متنوع‌سازی مبادی صادرات نفت کشور محقق شد. اجرای طرح انتقال نفت خام گوره به جاسک با حدود 2 میلیارد دلار اعتبار مصوب با هدف ایجاد ظرفیت انتقال روزانه یک میلیون بشکه نفت خام و ذخیره‌سازی و صادرات آن از طریق پایانه جدید جاسک، تضمین استمرار صادرات نفت، تمرکززدایی از پایانه‌های صادراتی و متنوع‌سازی آن و توسعه پایدار و اشتغالزایی در سواحل مکران اجرا می‌شود که تاکنون ظرفیت 300 هزار بشکه نفت (در روز) ایجاد شده است و این ظرفیت به‌تدریج و در آینده‌ای نزدیک به روزانه یک میلیون بشکه می‌رسد.
سهم بیش از 90 درصدی ساخت داخل و استفاده حداکثری از توان پیمانکاران و سازندگان ایرانی از مهمترین ویژگی‌های این طرح ملی به شمار می‌آید؛ به طوری‌که در مسیر اجرای آن، 250 پیمانکار و تولیدکننده داخلی مشارکت داشته‌اند و با اتکا به توانمندی‌های داخلی، بعضی از تجهیزات و کالاهای مورد نیاز این طرح برای نخستین بار در کشور ساخته شده است که از جمله آن می‌توان به ساخت تختال، ورق و لوله متناسب با سیال ترش، مواد اولیه پوشش لوله FBE، پمپ‌های غول‌پیکر 2.7 مگاواتی BB3، شیرهای موتوری 42 اینچ کلاس 900 و سیستم کنترل تمام‌ایرانی اشاره کرد. طبیعی است اتکای حداکثری به ظرفیت‌های داخلی صرفه‌جویی‌های کلان ارزی نیز برای کشور به دنبال داشته است.
ویژگی قابل توجه دیگری که در این طرح ملی خودنمایی می‌کند، ساخت و راه‌اندازی حدود 1000 کیلومتر خط لوله انتقال نفت خام طی کمتر از 2 سال با اتکای کامل به توانمندی‌های داخلی است که این عملیات جهادی نیز در دل خود رکوردهایی نظیر 250 کیلومتر لوله‌گذاری طی یک‌ماه و یا 450 کیلومتر تست هیدرواستاتیک طی یک‌ماه را بر جای گذاشته است. بخش فراساحلی این طرح نیز با همت شبانه‌روزی و تنها طی چندماه عملیاتی شده است.
این طرح که در آینده با تکمیل و توسعه و همگامی با احداث پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها می‌تواند سبب آبادانی، تولید و رونق فعالیت‌های اقتصادی در منطقه مکران شود، تا رسیدن به مرحله کنونی برای بالغ بر 5000 نفر به صورت مستقیم و 15 هزار نفر به صورت غیرمستقیم اشتغالزایی کرده که در تمام مراحل کار، سهم نیروهای بومی قابل توجه بوده است.
طرح انتقال نفت خام گوره به جاسک که از سنوات گذشته تا کنون، همواره از طرح‌های اولویت‌دار و استراتژیک نظام جمهوری اسلامی ایران بوده است، طی سال‌های اخیر در دستور کار جدی وزارت نفت قرار گرفت و اکنون در آخرین روزهای کاری دولت دوازدهم به ثمر نشسته است. این طرح و تداوم پیگیری‌ها برای توسعه صنایع در منطقه مکران، بی‌شک می‌تواند آغازی بر پایان محرومیت‌ها در این منطقه باشد.
صادرات نفت ایران از اتکا به تک پایانه خارک خارج شد
آنطور که حسن روحانی ريیس‌جمهوری امروز در در آیین بهره‌برداری از طرح ملی خط لوله انتقال نفت گوره - جاسک گفته است ما توانستیم از اتکا به تک اسکله‌ای که تنها پایانه نفتی ما خارک بود خارج شویم، بمباران اسکله تی در خارک در سال 64 شد صادرات نفت ما را قطع کرد، اما امروز ایران هر وقت لازم بداند صادارت نفت را از دریای عمان انجام خواهد داد. یک نفتکش اگر بخواهد از پایانه نفتی خارک بارگیری کند زمان طولانی‌تر خواهد بود، خلیج‌فارس مسايل و مشکلات خود را دارد، اما زمان و مسايل راهبردی برای ما اهمیت دارد، از این رو وقتی به مقام معظم رهبری اعلام کردم که چنین طرحی در حال اجرا داریم ایشان گفتند این طرح راهبردی‌ترین طرح ایران می‌شود.
آغاز صادرات نفت ایران از دریای عمان در تاریخ ثبت شد
وی با بیان اینکه امروز در تاریخ ثبت می‌شود که در تیرماه 1400 نفت ایران از دریای عمان صادر شد، تصریح کرد: ما در اجرایی کردن این طرح در جنگ اقتصادی قرار گرفتیم، نوع و سایز لوله‌ای که ما در این طرح احتیاج داشتیم خاص و 42 اینچ بود که باید از خارج کشور خریداری می‌کردیم، تحریم هم موانعی ایجاد کرد، اما همین تحریم سبب شد این طرح 100 درصد ملی و ایرانی باشد، از ورق تا لوله گرفته تا شیرآلات و پمپ‌های آن و بقیه ملزومات آن ساخت داخل و ایرانی هستند.
روحانی با اشاره به اینکه ده‌ها پیمانکار در این پروژه فعال بودند، اعلام کرد: این کار عظیم و بزرگ به دست فرزندان ایرانی انجام شده است که افتخار دیگری برای ماس، ساحل مکران به‌عنوان ثروتی ملی و جاسک یک مرکز مهم دریایی برای ما به شمار آید، امروز زمینه برای سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در آن منطقه آماده است.
مسیر مشتریان نفت ایران کوتاه شد
بیژن زنگنه وزیر نفت نیز با تشریح مراحل توسعه خط انتقال نفت خام گوره – جاسک تاکید کرد: امروز روز تاریخی در صنعت نفت ایران است و برای نخستین بار در تاریخ بیش از 110 ساله نفت ایران عملیات صادرات نفت از سواحل مکران در دریای عمان آغاز می‌شود. این طرح در ابتدای سال 1401 به بهره‌برداری کامل می‌رسد، ظرفیت انتقال کنونی روزانه 300 هزار بشکه‌ای نفت این خط لوله، آبان‌ماه به روزانه 400 هزار بشکه، دی‌ماه به 500 هزار بشکه و با آمدن تلمبه‌خانه و مخزن ذخیره در جاسک به 750 هزار بشکه و اسفندماه به ظرفیت یک میلیون بشکه در روز می‌رسد، بهره‌برداری تدریجی از طرح‌های بزرگ موضوعی طبیعی است.
وی با ابراز امیدواری از اینکه این طرح به‌عنوان مهمترین طرح پایه‌ای زمینه‌ساز توسعه منطقه مکران و کلید توسعه اقتصادی این منطقه باشد، اعلام کرد: مجوز اجرای سه طرح پالایشگاهی با ظرفیت پالایش روزانه 900 هزار بشکه نفت خام در این منطقه صادر شده و در حال انجام است که این طرح‌ها می‌تواند صنایع پایین‌دستی هم داشته باشد. پروژه ساخت 10 میلیون بشکه مخازن ذخیره‌سازی نفت خام بر پایه روش قراردادی ساخت، بهره‌برداری و واگذاری (BOT) با سرمایه‌گذاری بیش از 230 میلیون دلار ازسوی بخش خصوصی در حال ساخت است.
وزیر نفت با اشاره به اینکه بهره‌برداری از این خط لوله سبب کوتاه‌تر شدن مسیر رفت و برگشت مشتریان نفت کشور حدود هزار مایل دریایی می‌شود، گفت: هزینه انتقال نفت به جاسک از 60 سنت با نفتکش به حدود 40 سنت با خط لوله کاهش می‌یابد.
به گفته وی ما به دنبال این هستیم که در این منطقه یک هنرستان صنعتی بسازیم که بتوانیم نیروهای ماهر مورد نیاز طرح‌های کنونی و آینده منطقه را از مردم استان هرمزگان تامین کنیم که این توسعه انسانی نیز اثری ماندگار در بلندمدت خواهد داشت.
ایرانی‌ترین مگاپروژه صنعت نفت
تورج دهقانی مدیرعامل شرکت متن نیز با تاکید بر نقش 95 درصدی سهم شرکت‌های داخلی در تکمیل طرح گوره- جاسک این طرح را راهبردی‌ترین، ایرانی‌ترین و سریع‌ترین مگاپروژه صنعت نفت در دوران حدود دوساله رویارویی با بی‌رحمانه‌ترین جنگ اقتصادی اعلام کرد و گفت: امروز در حالی شاهد آغاز بهره‌برداری از آن هستیم که تا اوایل سال 98 به دلیل نبود امکان تامین ورق و لوله ناشی از تحریم‌های اقتصادی و به‌دلیل امتناع طرف‌های خارجی از تعهدهای خود، ساخت لوله آغاز نشده بود و با همکاری همکاران فنی و مهندسی این شرکت با شرکت‌های داخلی و پس از 6 ماه تلاش، در خرداد 98 امکان تولید لوله ترش 100 درصد ایرانی فراهم و مقدمه‌ای برای خلق اعتماد به نفس و اطمینان به امکان تامین دیگر اقلام از سازندگان داخلی ممکن شد.
نقش کلیدی پایانه جاسک در آینده تجارت انرژی ایران
محمد مشکین‌فام مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس نیز در این مراسم با تاکید بر نقش کلیدی پایانه جاسک در آینده تجارت انرژی کشور گفت: نخستین عملیات بارگیری نفت از دریای عمان در تاریخ صنعت نفت ایران امروز انجام می‌شود. اجرای این پروژه در روزهای پایانی سال 98 در شرایط محدودیت‌ها و فشارهای جهانی برای به صفر رساندن درآمدهای نفتی ایران آغاز شد، این طرح با سرمایه‌ای بیش از 300 میلیون دلار در قالب قراردادهای يی‌پی‌سی و با ایجاد فضایی برای محک زدن توانمندی‌ها و ظرفیت‌های داخلی صنعتگران ایرانی در فرآیندی رقابتی به دو شرکت ایرانی واگذار شد و امروز مرحله نخست آن به بهره‌برداری رسمی می‌رسد.
به گفته وی طرح پایانه نفتی جاسک، با هدف صادرات میانگین روزانه یک میلیون بشکه نفت خام سبک و سنگین با خطوط لوله زیردریایی و سه سامانه گوی شناور (SPM) در فاصله حدود 6 کیلومتری از سواحل دریای عمان تعریف شده است، در مرحله نخست این طرح، یک مجموعه سامانه اندازه‌گیری و خطوط انتقال خشکی و دریا، یک سامانه گوی شناور و متعلقات زیردریایی و تاسیسات روسطحی راه‌اندازی شده است.
مشکین‌فام با تاکید بر اینکه امروز نخستین عملیات بارگیری نفت از دریای عمان در تاریخ صنعت نفت ایران انجام می‌شود که به آن افتخار می‌کنیم، تصریح کرد: در مرحله نهایی، تکمیل هر سه ردیف انتقال، اندازه‌گیری و بارگیری نفت خام و ساختمان‌ها، بناهای جدید صنعتی و اسکله پشتیبانی برای پایان امسال، هدف‌گذاری شده است که افزون بر متنوع‌سازی جغرافیای انتقال انرژی و افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی، با جذب سرمایه و ایجاد اشتغال زمینه‌ساز ساخت پالایشگاه مکران و صنایع پایین‌دست خواهد بود.
به گزارش ایسنا، مبدا خط لوله، منطقه گوره در شهرستان گناوه در استان بوشهر است که پس از عبور از استان‌های بوشهر، فارس و هرمزگان، در 60 کیلومتری غرب شهر جاسک به پایانه و تاسیسات دریایی تازه تاسیس‌شده متصل می‌شود. مهمترین اهداف اجرای این پروژه، انتقال روزانه یک میلیون بشکه نفت خام سبک و سنگین از گوره به جاسک، ذخیره‌سازی نفت خام و صادرات از پایانه جدید جاسک، تضمین استمرار صادرات نفت خام و ارتقای جایگاه ایران در بازار جهانی نفت، تمرکززدایی از پایانه‌های صادراتی کشور، توسعه پایدار و اشتغالزایی در سواحل مکران است.
