به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری برنا، مبادلات ایران با عربستان به طور مستقیم در سالهای قبل از قطع ارتباط نیز محدود بوده است؛ آن هم به دلیل کارشکنیهایی که عربستان میکرد و تبعیضاتی که نسبت به کالاهای ایرانی قایل بود.
اما روابط جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی به دلیل تفسیرهای متفاوت از اسلام، تمایل برای رهبری جهان اسلام، سیاستهای نفتی متضاد، و رابطه با ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی همواره دارای تنش بودهاست.
قطع شدن کامل روابط دیپلماتیک
عادل الجبیر وزیر امور خارجه دولت عربستان سعودی در تاریخ 13 دی سال 1394 اعلام کرد که روابط دیپلماتیک خود با ایران را قطع کردهاست و از هیيت دیپلماسی ایرانی خواست تا ظرف 48 ساعت خاک این کشور را ترک کنند.
یک روز پس از اعلام قطع رابطه عربستان با ایران، عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان سعودی، در این باره توضیح داد که این قطع رابطه شامل پایان یافتن تمامی مناسبات تجاری و همچنین لغو پروازها بین دو کشور میشود اما مسيله سفر ایرانیان به مراسم حج را در بر نمیگیرد.
برقراری روابط پس از 7 سال
در تاریخ 19 اسفندماه سال 1401 درپی دیدار شمخانی و همتای سعودی خود و گفتگو های فشرده روابط دیپلماتیک ایران و عربستان سعودی ازسرگرفته شد.
یحیی آل اسحاق، ريیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق درباره تاثیرات احیای روابط ایران و عربستان بر اقتصاد و تجارت کشور گفت: پیش از این ما روابط تجاری به شکل مستقیم با عربستان نداشتیم و روابط تجاری غیر مستقیم ما نیز بسیار ناچیز بود. در گذشته صادرات فرش به شکل سنتی به این کشور صادر می شد یا مواد غذایی مانند میوه از طریق امارات به این کشور صادر می شد ولی حجم آن آنقدر ناچیز بود که قابل ذکر نیست.
بر اساس این گزارش، بررسی آمارهای روابط اقتصادی دو کشور نشان میدهدتا قبل از قطع رابطه کامل این دو کشور، حجم تجارت دو کشور سالانه بین 300 تا 400 میلیون دلار و در بالاترین مقدار خود حدود 1 میلیارد دلار بوده است.
در زمان اوج روابط اقتصادی، مبادلات تجاری میان تهران و ریاض حدود 800 میلیون دلار بود که از این رقم 500 میلیون دلار واردات از عربستان و 300 میلیون دلار صادرات به عربستان بود.
در حوزه تجارت خدمات، عربستان سعودی واردکننده خدمات با میانگین کسری سالانه 61 میلیارد دلار طی سالهای 2015 تا 2019 است.
این رقم در سال 2015 بالاترین میزان بوده و به 73.6 میلیارد دلار رسیده است؛ بااینحال، صادرات خدمات عربستان سعودی بهطور قابلتوجهی در مدت مشابه افزایش یافته و از 14.5 میلیارد دلار در سال 2015 به 24.2 میلیارد دلار در سال 2019 رسیده است.
عربستان، کشوری کلیدی در گردشگری مذهبی است و میلیونها نفر سالانه به این کشور برای ادای حج سفر میکنند.
در بخش واردات، خدمات مرتبط با دولت تقریبا یکسوم واردات خدمات را تشکیل میدهند و پسازآن حملونقل (22.5 درصد در سال 2019) و مسافرت (19.2 درصد در سال 2019) قرار میگیرد.
قابل ذکر است اقلام عمده وارداتی عربستان شامل ماشینآلات، تجهیزات مکانیکی و برقی، کشتی و قایق، سازههای دریایی، دارو، آهن، فولاد، سوخت معدنی و روغن های معدنی، تجهیزات پزشکی، تجهیزات عکاسی و فیلمبرداری، سنگها و مواد پلاستیکی است که در برخی از این اقلام ایران ظرفیت صادراتی دارد.