بودجه یارانه 300 و 400 هزار تومانی کمتر از مجموع بدهی 275 هزار میلیاردی دولت و بانک‌ها به بانک مرکزی است

بودجه یارانه 300 و 400 هزار تومانی کمتر از مجموع بدهی 275 هزار میلیاردی دولت و بانک‌ها به بانک مرکزی است

با آغاز به کار دولت سیزدهم، یکی از محور‌های مورد تاکید ريیس جمهور، عدم استقراض دولت از بانک مرکزی بود. سیاستی که نتیجه آن شروع سال جدید تا حدودی به بار نشسته است. به گونه‌ای که در فروردین ماه، حجم نقدینگی به 4823.29 هزار میلیارد تومان رسید که نسبت به ماه قبل 2 دهم درصد کمتر شده است.
به گزارش تابناک اقتصادی؛ با آغاز به کار دولت سیزدهم، یکی از محور‌های مورد تاکید ريیس جمهور، عدم استقراض دولت از بانک مرکزی بود. سیاستی که نتیجه آن در جدیدترین گزارش بانک مرکزی از تحولات اقتصادی، تا حدودی به بار نشسته است. به گونه‌ای که در فروردین ماه سال جاری، حجم نقدینگی به 4823.29 هزار میلیارد تومان رسید که نسبت به ماه قبل از آن (اسفند 1400) 2 دهم درصد کمتر شده است.

پیش از این در فروردین 1392 در دولت دهم رشد ماهانه نقدینگی منفی شده بود، اما در دولت‌های یازدهم و دوازدهم با رشد سرسام‌آور نقدینگی مواجه بودیم که نتیجه استقراض‌های گسترده دولت از بانک مرکزی و خلق پول بی‌رویه توسط نظام بانکی بود. اما در دولت سیزدهم با مدیریت هزینه‌ها، برای اولین بار در چند دهه اخیر دولت در ابتدای سال جاری در قالب تنخواه از بانک مرکزی استقراض نشده است. از سوی دیگر، میزان خلق پول بانک‌ها در سه ماهه نخست امسال برای اولین بار در سالیان اخیر، کاهشی شده است.

اما در بخش دیگری از آمار منتشر شده از رقم بدهی دولت و بانک‌ها به بانک مرکزی، مشاهده می‌شود که در پایان فروردین 1401، با وجود اینکه نسبت به اسفندماه و فروردین سال قبل، به طور نسبی کمتر شده است، میزان بدهی دولت به بانک مرکزی به رقم حدود 132 هزار میلیارد تومان رسیده است.

همچنین در این ماه، حجم بدهی بانک‌های کشور به بانک مرکزی با رشد 24.4 درصدی نسبت به فروردین سال گذشته به رقم 143 هزار میلیارد تومان رسیده است.
 

این حجم از بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در حالی رقم خورده است که پیش‌تر از سوی بانک مرکزی اعلام شد که هر بانکی که بخواهد از بانک مرکزی خط اعتباری دریافت یا اقدام به اضافه برداشت کند، تنها یک راه دارد؛ وثیقه مطمين بدهد و این وثیقه البته اوراق دولتی است که در این صورت انتظار می‌رود، چاپ پول بی‌ضابطه به بانک‌ها از محل وام گرفتن از بانک مرکزی متوقف شود. هرچند آمار نخستین ماه سال از بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی بیان گر افت 2.2 درصدی نسبت به ماه پایانی سال گذشته، اما به هر حال این رقم قابل توجه است. با این توضیح که در سال‌های اخیر به دلیل کم توجهی سیاست گذار به رویه اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی، عملا موتور چاپ پول پرقدرت روشن بوده و در جهت تامین مالی بانک ها، سوخت موثری برای رشد تورم و نقدینگی در اقتصاد بوده است.

نقدینگی‌ای که حالا در شروع سال 1401، با افزایش 38.2 درصدی نسبت به فروردین سال قبل، به 5 هزار هزار میلیار تومان نزدیک‌تر شده است. همچنین پایه پولی نیز در این مدت به بیش از 611 هزار میلیارد تومان رسیده است که نسبت به نخستین ماه سال قبل، 31.5 درصد رشد داشته است؛ بنابراین مجموع بدهی دولت به بانک مرکزی و بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، رقمی در حدود 275 هزار میلیارد تومان است که می‌توان از آن به عنوان یکی از عوامل موثر در رشد افسارگسیخته نقدینگی و تورم در اقتصاد ایران یاد کرد. هرچند سیاست در پیش گرفته شده در دولت ريیسی، این امیدواری را ایجاد کرده است که پس از سال، این مسیر غلط متوقف شود و بتوان جریان رشد نقدینگی و بدهی‌های دولت و بانک‌ها به مرکزی را کنترل کرد.

رقم بدهی دولت و بانک‌ها به مرکزی چقدر بزرگ است؟
برای پاسخ به این سوال، ابتدا باید به سیاست عادلانه سازی یارانه‌ها در دولت سیزدهم اشاره داشت. رویکردی که با آغاز سال جدید و با توجه به الزام قانونی در بودجه 1401، به حذف ارز ترجیحی از چرخه واردات کالا‌های اساسی و پرداخت منابع ریالی این اقدام به صورت نقدی به مردم منجر شد.

اما دولت برای پرداخت یارانه نقدی (و یا کالابرگ) به مردم برای جبران زیان رفاه مصرف کننده از محل حذف ارز ترجیحی، بودجه‌ای در حدود 250 هزار میلیارد تومان از محل ردیف 18 جدول تبصره 14 را در اختیار دارد. رقمی که اندکی از کل بدهی دولت و بانک‌ها به بانک مرکزی کمتر است؛ بنابراین همان طور که بیان شد در سال‌های اخیر با تداوم روند بدهی دولت‌ها به بانک مرکزی و بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، از یک حجم نقدینگی از محل چاپ پول افزایش داشته است و از سوی دیگر، کاهش ارزش پول ملی رقم خورده است. اتفاقی که حالا دولت برای جبران زیان رفاه مصرف کننده، قصد پرداخت یارانه 300 و 400 هزار تومانی به دهک اول تا نهم را دارد. مسلما اگر در این سال ها، نگاه دولت و مجلس به سمتی بود که روند مذکور متوقف شده بود، حالا وضعیت تورمی متفاوتی را نظاره گر بودیم و قطعا اثرگذاری یارانه معیشتی دولت در سال جاری برای معیشت مردم بهتر بود.
 

اخبار مرتبط

آخرین اخبار بورس و اقتصاد